Skaftafell í Öræfum er 4.807 km2 þjóðgarður stofnaður 15. september 1967. Þar vex gróskumikil gróður milli sands og jökla. Þjóðgarðurinn var stækkaður 1984 og svo aftur 2004 og eru nú um tveir þriðju hlutar af Vatnajökli innan þjóðgarðsins. Við stofnun Vatnajökulsþjóðgarðs 8. júní 2008 varð Skaftafell hluti hans.
Áhugaverðir staðir innan svæðis Skaftafells eru t.d. Svartifoss, Kristínartindar, Skaftafellsjökull, Morsárdalur og Bæjarstaðarskógur.
Skaftafell var áður stórbýli og þingstaður, en fór í eyði ásamt allri nærliggjandi byggð þegar Öræfajökull gaus miklu vikurgosi 1362. Skaftafell og fleiri bæir byggðust fljótt aftur. Búskilyrði fóru þó sífellt versnandi vegna langvarandi kuldaskeiðs sem þá var hafið. Við það bættust tíð eldgos í Grímsvötnum og jökulhlaup sem eyddu túnum á láglendi neðan Skaftafellsheiðar. Neyddust Skaftafellsbændur um miðja 19. öld til að flytja byggð ofar í Skaftafellsheiðina og urðu úr því þrjú nýbýli: Hæðir, Bölti og Sel.
Árið 1953 týndust tveir leiðangursmanna á leið frá tjaldbúðunum á jöklinum á Hvannadalshnúk og er ekki vitað um afdrif þeirra né hvað gerðist. Sumarið 2006 fundust leifar af búnaði þeirra á Skaftafellsjökli. Í bókinni er áhrifamikil frásögn af þessum atburðum.
