Fyrirtæki/stofnun

Grund / Syðri-Grund í Svínavatnshreppi

[1300]

Grund er ættarjörð, Þorteinn Helgason og Sigurbjörg Helgadóttir kona hans fluttu þangað 1846 við skiptin 1950 þegar nýbýlið Syðri-Grund var stofnað, hélt gamla jörðin efti flatlendinu norðan þjóðvegarins, allt norður að Svínavatni. Mikill hluti þess er ákjósanlegt ræktunarland. Gamlatúnið og og byggingarnar eru uppvið fjallsræturnar. Svínadalsfjallið er þarna hátt og bratt, en gott til beitar neðan til. Miðhlíðis er stallur eða skálar. Þar eru tvær tjarnir [Grundartjarnir] og í þeim talsverð silungaveiði. Úr norðari tjörninni fellur lækur niður hlíðina og við hann reist heimilisrafstöð fyrir grundarbæina 1953. Hún framleiðir enn rafmagn til húshitunnar. Íbúðarhús byggt 1937 og 1959, 485 m3. Fjós fyrir 16 gripi með mjólkurhúsi og og áburðargeymslu. Fjárhús yfir 240 fjár. Hesthús yfir 16 hross. Hlöður 2020 m3. Tún 23 ha. Veiðiréttur í Svínavatni, Grundartjörnum og Svínadalsá.

Syðri-Grund var skipt út úr Grund 1950. Nýbýlið hlaut land sunnan þjóðvegarins sem liggur þvert yfir dalinn. Þetta land er jafnlent mýrlendi, með góðum halla til uppþurrkunar. Auk þess er notagott beitiland í fjallinu. Íbúðarhús byggt 1950, 469 m3. Fjós fyrir 12 gripi með áburðargeymslu og mjólkurhúsi. Fjárhús yfir 200 fjár og önnur yfir 200 fjár. Gömul torfhús yfir 20 hross. Hlöður 800 m3. Tún 27 ha. Veiðiréttur í Svínavatni, Grundartjörnum og Svínadalsá..

Svínavatnshreppur; Svínavatn; Syðri-Grund; Svínadalsfjall; Grundartjarnir; Svínadalsá; Snæringsstaðir; Fornmannshóll; Merkjaholt; Setaklettaendar; Þrílækir; Geithamrar; Hverfi; Þrengsli; Auðkúla; Holt; Merkjalækjardrag; Beitarhúsatóptir; Vatnsvík; Hóladómstóll; Fremri-Laxá; Kúluheiði;

Jarðardýrleiki xl € og so tíundast tveim tíundum. Eigandi biskupsstóllinn Hólar. Ábúandinn Jón Jannesson.
Landskuld ii € . Betalast með einu ásauðarkúgildi oftast, og xl álna fóðri og lxxx álnum í gildum landaurum. Leigukúgildi vi. Leigur betalast í smjöri ut supra, vide Mosfell. Kvaðir eru öngvar.
Kvikfjenaður vi kýr, i kvíga veturgömul, i naut þrevett, i tvævett, i veturgamalt, i kálfur, lxx ær, xxvi sauðir tvævetrir og eldri, xxx veturgamlir, xl lömb óvís, iiii hestar, iii hross, i foli þrevetur, ii únghryssur, ii fyl. Fóðrast kann v kýr, i úngneyti, lx ær, xxx lömb, vii hestar. Torfrista og stúnga hjálpleg. Reiðingsrista, sem var lítt nýtandi, er fordjörfuð af aur. Móskurður til eldiviðar hefur verið en brúkast ekki, meinast þó vera mega. Rifhrís má kalla þrotið og er þó reitt enn nú. Laxveiði má hjer ekki telja, þó segja menn að snertur hafi af henni verið til þess lögmaðurinn Laurits Gottrup ljet á vorum dögum girða fyrir báðar Laxárkvíslir. Á þessu sumri hefur heldur orðið þess vart, því að vatnavextir segja menn tafið hafi þvergarða lögmannsins um vortíma. Silúngsveiðivon er góð í Svínavatni, og þó enn önnur í tjörnum þeim, sem liggja hátt í fjallshlíð uppfrá bænum. Lambaupprekstur á Kúluheiði fyrir toll ut supra. Túninu spillir vatnságángur allavega meir og meir, so það sýnist í mýri falla muni. So er mikið um þetta, að í næstu 20 ár hafa tvö peníngshús verið færð úr stað til að forðast vatnsuppgáng. Engjavegur merkilega vondur, so brúa þarf með stórerfíði. Vetrarríki fyrir útsynníngum ut supra. Hætt er kvikfje merkilega fyrir foröðum, sem margoft gjöra stórskaða.
Hætt er húsum og heyjum fyrir stórveðrum af útsuðri. Kirkjuvegur meinillur um sumur.

Ábúendur;

1846-1854- Þorsteinn Helgason 1. okt. 1806 - 25. mars 1854. Bóndi í Litladal, Auðkúlusókn, Hún. 1845. Bóndi á Grund í sömu sókn 1850. Sigurbjörg Jónsdóttir 27. maí 1813 - 27. nóv. 1876. Húsfreyja í Litladal, Auðkúlusókn, Hún. 1845. Húsfreyja á Grund í sömu sókn 1850.

<1870 og 1920- Þorsteinn Þorsteinsson 4. des. 1842 - 1. ágúst 1921. Var í Litladal, Auðkúlusókn, Hún. 1845. Var á Grund, Auðkúlusókn, Hún. 1860. Bóndi á Grund í Auðkúlusókn, Hún. Fyrri kona hans; Guðbjörg Sigurðardóttir 1. okt. 1837 - 21. maí 1900. Var í Kúskerpi , Höskuldsstaðasókn, Hún. 1845. Húsfreyja í Grund, Auðkúlusókn, Hún. Seinni kona hans; Ragnhildur Sveinsdóttir 28. júlí 1871 - 24. feb. 1951. Húsfreyja á Grund í Svínadal, A-Hún.

1942-1993- Þórður Þorsteinsson 27. júní 1913 - 8. ágúst 2000. Var á Grund, Auðkúlusókn, A-Hún. 1930. Var á Grund, Svínavatnshr., A-Hún. 1957. Bóndi á Grund í Svínadal. Kona hans, Guðrún Jakobsdóttir 2. okt. 1921 - 5. jan. 2005. Húsfreyja á Grund í Svínadal 1941-93 og organisti við Auðkúlukirkju um árabil. Fósturfor.: Lárus b. í Gautsdal Stefánsson, f. 6.3.1887 og Valdís Jónsdóttir, f. 1.9.1886 og eftir lát Valdísar 1929 fór Guðrún í fóstur hjá systur Valdísar Ingiríði Jónsdóttur, f. 1888 og manni hennar Eiríki b. í Ljótshólum Grímssyni, f. 1873.

1950- Guðmundur Þorsteinsson 11. okt. 1910 - 6. nóv. 2000. Bóndi á Grund, Svínavatnshr., A-Hún og var þar 1930 og 1957. Síðast bús. á Blönduósi. Kona hans; Guðrún Sigurjónsdóttir 16. júlí 1922. Var á Rútsstöðum, Auðkúlusókn, A-Hún. 1930. Var á Grund, Svínavatnshr., A-Hún. 1957.
Húnaþing II bls 248-249

Landamerki fyrir jörðinni Grund í Svínavatnshreppi.

Að sunnanverðu, gagnvart Snæringsstaðalandi, ræður bein stefna úr stóra Fornmannshól, er stendur vestanvert við Svínadalsá, í svokallaða Merkjaholt, svo úr því holti bein stefna í norðasta klettinn í Setaklettaendum, síðan í rjetta stefnu til vesturs uppá á há fjallsbrún, síðan ræður fjallsbrúnin merkjum, allt norður að Þrílækjum. Að norðanverðu, gagnvart Geithamralandi, ræður lækur, er hefur upptök sín úr áðurnefndum Þrílækju, og rennur ofan fjallið eptir hinu svonefnda Hverfi, síðan fellur lækur þessi ofan ú milli bæjanna Grundar og Geithamra, þartil hann fellur fram úr þrengslum og kvíslast út um flóann. Síðan ræður merkjum bein stefna til austurs, frá því lækurinn fellur úr áðurnefndu þrengsli, og í Þverlækinn, þar sem hann fellur til norðurs fyrir ofan Grundar-beitahúsin, svo ræður þverlækur þessi merkjum til norðurs þar til hann fellur í Vatnsvíkina fyrir utan og neðan Geithamra, svo ræður Svínavatn til austurs að norðanverðu frá lækjarósnum og austur í Svínadalsá, þarsem hún fellur í vatnið. Að austanverðu, móts við Auðkúlu-og Holts-lönd, ræður Svínadalsá frá Fornmannshól að sunnan og þar til hún rennur í Svínavatn austanvert við Grundarnes.
Þorsteinn Þorsteinsson, eigandi og ábúandi Grundar. Sveinn Pjetursson, eigandi að Geithömrum. Guðmundur Þorsteinsson, eigandi að Holti.
Lesið upp á manntalsþingi að Svínavatni, hinn 17. maí 1890, og innfært í landamerkjabók Húnavatnssýslu, No. 121. fol. 63b.

---

Grund og Geithamrar:
Út af deilu þeirri, sem risið hefur upp milli eigenda jarðanna Grundar og Geithamra í Svínavatnshreppi, um landamerki milli jarðanna, er hjer með af eigendum gjörður svofelldur samningur: Landamerki milli jarðanna skulu vera þannig:
Á fjallinu ræður lækur, sem hefir upptök sín í hinum svonefndu Þrílækjum upp í fjallsbrúninni. Rennur lækur þessi ofan á milli bæjanna Grundar og Geithamra, þar til hann fellur fram úr þrengsli nokkru neðar en bæjirnir standa. Ræður svo merkjum skurður sá, sem hefir verið gjörður, eptir Merkjalækjardraginu í vörðu, sem hlaðin er við enda hans, úr nefndri vörðu bein lína í vörðu við vaðið á Þrílæknum, gengt beitarhúsatóptum frá Grund. Ræður svo lækur þessi merkjum þar til hann fellur í Vatnsvíkina. Hefir sýslumaður Húnavatnssýslu á Sveinstöðum hlaðið nefndar vörður til bráðabyggða, er jarðeigendur skuldbinda sig til, að hálfu að því er snertir hvora jörð, að hlaða vörðurnar betur og halda þeim við.
Þessu til staðfestu eru nöfn Þorsteins Þorsteinssonar, eiganda Geithamra, Ragnhildar Sveinsdóttur meðeiganda jarðarinnar Grundar og Jóhannes Guðmundsson fyrir hönd Oddnýjar, Jóhönnu og Jakobínu Þorsteinsdætra meðeigenda jarðarinnar Grundar.
Gjört að Grund 9. ágúst 1926
Lesið fyrir manntalsþingrjetti Húnavatnssýslu að Svínavatni 13. júní 1927 og innfært í landamerkjabók sýslunnar Nr. 317, fol. 172-172b.

Svínadalur ((1000-2019))

Ingibjörg Jósefsdóttir (1882-1955) Grund og Einarsnesi (31.12.1882 - 10.10.1955)

Sveinn Helgi Guðmundsson (1956) frá Grund í Svínadal (17.1.1956 -)

Þorsteinn Guðmundsson (1952) Grund (27.11.1952 -)

Valgerður Guðmundsdóttir (1945) frá Grund í Svínadal (18.12.1945 -)

Jóhanna Þorsteinsdóttir (1879-1957) frá Grund í Svínadal, (29.5.1879 - 13.7.1957)

Jakobína Þorsteinsdóttir (1877-1948) Hnausum (3.5.1877 - 3.5.1948)

Þorsteinn Þorsteinsson (1873-1944) Geithömrum Svínadal (12.3.1873 - 27.1.1944)

Geithamrar í Svínadal ([1300])

Jakob Þorsteinsson (1852-1935) frá Grund (17.8.1852 - 10.4.1935)

Ingiríður Þorsteinsdóttir (1902-1990) frá Grund (4.10.1902 - 29.10.1990)

Þóra Þorsteinsdóttir (1908-2000) frá Grund (19.9.1908 - 16.8.2000)

Guðmundur Sigurðsson (1853-1928) Fossum í Svartárdal (14.2.1853 - 28.3.1928)

Ásgrímur Pétursson (1868-1930) Hólabæ ov (16.2.1868 - 22.12.1930)

Ragnhildur Þórðardóttir (1951) Merkjalæk (12.11.1951)

Ragnhildur Þórðardóttir (1951) Merkjalæk (12.11.1951)

Þóra Jóhannsdóttir (20.10.1887) frá Stafholti. (20.10.1887 -)

Pétur Pétursson (1850-1922) Gunnsteinsstöðum, kaupmaður Blönduósi (31.12.1850 - 26.4.1922)

Sigríður Pétursdóttir (1863-1937) Bröttuhlíð Hofsósi (26.8.1863 - 20.12.1937)

Sigurbjörg Pétursdóttir (1870-1950) Ytra-Tungukoti (9.5.1870 - 23.2.1950)

Þorsteinn Sölvason (1893-1924) kennari Grund í Svínadal (24.5.1893 - 27.6.1924)

Jósef Davíðsson (1832) Eiðsstöðum (3.5.1832 -)

Snæringsstaðir í Svínavatnshreppi ([1300])

Auðkúla Kirkja og staður ([900])

Auðkúluheiði (1890)

Hnausar í Vatnsdal ((1950))

Holt í Svínadal ([1200])

Guðmundur Þorsteinsson (1847-1931) Holti í Svínadal (18.2.1847 - 11.2.1931)

Svínavatnshreppur ((1000-2019))

Þorsteinn Pétursson (1866-1950) Brautarholti (28.1.1866 - 22.4.1950)

Hafsteinn Pétursson (1858-1929) prestur Winnipeg (4.11.1858 - 31.10.1929)

Jóhanna Þorsteinsdóttir (1894-1968) Efstabæ (Agnarsbæ) Blönduósi (8.4.1894 - 2.1.1968)

Ragnhildur Sveinsdóttir (1871-1951) Grund Svínadal (28.7.1871 - 22.2.1951)

Haraldur Kristinsson (1963) ísfirðingur, Grund (24.6.1963 -)

Þorsteinn H Gunnarsson (1946) ráðunautur (16.1.1946)

Guðrún Þorsteinsdóttir (1832-1900) Grund (23.2.1832 - 18.2.1900)

Þorsteinn Þorsteinsson (1842-1921) Grund í Svínadal (4.12.1842 - 1.8.1921)

Hóladómkirkja og Hólar í Hjaltadal ((1930))

Guðrún Sigurjónsdóttir (1922-2021) Syðri-Grund (16.7.1922 - 6.5.2021)

Guðmundur Þorsteinsson (1910-2000) Grund (11.10.1910 - 6.11.2000)

Guðrún Jakobsdóttir (1921-2005) Grund Svínavatnshreppi (2.10.1921 - 5.1.2005)

Þórður Þorsteinsson (1913-2000) Grund (27.6.1913 - 8.8.2000)

HAH00525

IS HAH-Bæ

Loka

Fullt

GPJ 26.3.2019

• íslenska

Guðmundur Paul
Jarðabók Páls Vidalín 1706. Bls 326
file:///C:/Users/Notandi/AppData/Local/Microsoft/Windows/INetCache/IE/TYHI81U1/H%C3%BAnavatnss%C3%BDsla.pdf
Landamerkjabók Húnavatnssýslu, No. 121. fol. 63b.
Landamerkjabók sýslunnar Nr. 317, fol. 172-172b.
Húnaþing II bls 248-249