Akureyri

Identity area

Type of entity

Corporate body

Authorized form of name

Akureyri

Parallel form(s) of name

Standardized form(s) of name according to other rules

Other form(s) of name

Identifiers for corporate bodies

Description area

Dates of existence

1778 -

History

Landnámabók greinir frá því að fyrsti landneminn á svæðinu var Helgi „magri“ Eyvindarson sem kom þangað á 9. öld. Elstu heimildir um nafnið Akureyri eru þó frá 1562 en þá féll dómur á staðnum yfir konu fyrir að hafa sængað hjá karli án þess að hafa giftingarvottorð.

Á 17. öld tóku danskir kaupmenn að reisa búðir sínar á sjálfri Akureyri sem var ein af nokkrum eyrum sem sköguðu út í Pollinn. Þeir völdu staðinn vegna afbragðs hafnarskilyrða og einnig vegna þess að héraðið er og var gjöfult landbúnaðarsvæði en dönsku kaupmennirnir sóttust einkum eftir ull og kjöti. Dönsku kaupmennirnir bjuggu þó ekki á Akureyri allt árið á þessum tíma heldur læstu þeir húsum sínum og yfirgáfu staðinn yfir vetrartímann.

Árið 1778 var fyrsta íbúðarhúsið reist á staðnum og varanleg búseta hófst. 8 árum síðar fékk bærinn kaupstaðarréttindi ásamt fimm öðrum bæjum á Íslandi. Þetta var að undirlagi Danakonungs en hann vildi reyna að efla hag Íslands með því að hvetja til þéttbýlismyndunar þar en slíkt var þá nánast óþekkt á landinu. Akureyri stækkaði þó ekki við þetta og missti kaupstaðarréttindin 1836 en náði þeim aftur 1862 og klauf sig þá frá Hrafnagilshreppi, þá hófst vöxtur Akureyrar fyrir alvöru og mörk Akureyrarbæjar og Hrafnagilshrepps voru færð nokkrum sinnum enn eftir því sem bærinn stækkaði. Bændur í Eyjafirði voru þá farnir að bindast samtökum til að styrkja stöðu sína gagnvart dönsku kaupmönnunum, uppúr því varð Kaupfélag Eyfirðinga (KEA) stofnað. KEA átti mikinn þátt í vexti bæjarins, á vegum þess voru rekin mörg iðnfyrirtæki í bænum sem mörg sérhæfðu sig í úrvinnslu landbúnaðarafurða. Árið 1954 var mörkum Akureyrarbæjar og Glæsibæjarhrepps breytt þannig að það þéttbýli sem tekið var að myndast handan Glerár teldist til Akureyrar, þar hefur nú byggst upp Glerárhverfi.

Á síðasta áratug 20. aldar tók Akureyri miklum breytingum, framleiðsluiðnaðurinn sem hafði verið grunnurinn undir bænum lét töluvert á sjá og KEA dró verulega úr umsvifum sínum. Meiri umsvif í verslun og þjónustu, ferðaþjónustu, sjávarútvegi og Háskólinn á Akureyri hafa nú komið í stað iðnaðarins að miklu leyti. Hríseyjarhreppur sameinaðist Akureyrarbæ 2004 en í kosningum í október 2005 var tillögu um sameiningu allra sveitarfélaga í Eyjafirði hafnað á Akureyri. Grímseyjarhreppur sameinaðist Akureyrarbæ 2009.

Á Akureyri hefur verið mönnuð veðurathugunarstöð síðan 1881.
Akureyri stendur við botn Eyjafjarðar við Pollinn en svo er sjórinn milli Oddeyrar og ósa Eyjafjarðarár kallaður. Í gegnum bæinn rennur Glerá sem aðskilur Glerárhverfi (Þorpið) frá öðrum bæjarhlutum. Önnur hverfi bæjarins eru Oddeyri, Brekkan, Naustahverfi, Innbærinn og Miðbær.

Places

Legal status

Functions, occupations and activities

Mandates/sources of authority

Bæjarstjórar
1919–1934 - Jón Sveinsson
1934–1958 - Steinn Steinsen
1958–1967 - Magnús Guðjónsson
1967–1976 - Bjarni Einarsson
1976–1986 - Helgi M. Bergs
1986–1990 - Sigfús Jónsson
1990–1994 - Halldór Jónsson
1994–1998 - Jakob Björnsson
1998–2007 - Kristján Þór Júlíusson
2007–2009 - Sigrún Björk Jakobsdóttir
2009–2010 - Hermann Jón Tómasson
2010–2018 - Eiríkur Björn Björgvinsson
2018– - Ásthildur Sturludóttir

Internal structures/genealogy

General context

Relationships area

Related entity

Örlygur Sigurðsson (1920-2002) listmálari (13.2.1920 - 24.10.2002)

Identifier of related entity

HAH09461

Category of relationship

associative

Dates of relationship

13.2.1920

Description of relationship

fæddur þar

Related entity

Sigurlaug Margrét Jónasdóttir (1898-1985) Bandagerði (30.1.1898 - 10.1.1985)

Identifier of related entity

HAH03717

Category of relationship

associative

Dates of relationship

1920

Description of relationship

ólst upp á Uppsölum (Brekkubyggð 15)

Related entity

Vilhelmína Sigurðardóttir Þór (1888-1966) Akureyri (14.2.1888 - 7.11.1966)

Identifier of related entity

HAH09458

Category of relationship

associative

Dates of relationship

1919

Description of relationship

Kaupkona Akureyri

Related entity

Þórhallur Gunnlaugsson (1886-1966) símstöðvarstjóri Vestmannaeyjum, Breiðabólsstað Vesturhópi (29.11.1886 - 5.4.1966)

Identifier of related entity

HAH09530

Category of relationship

associative

Dates of relationship

1.7.1911 - 1.8.1913

Description of relationship

Símritari þar

Related entity

H Einarsson Akureyri / Hallgrímur Einarsson (1878-1948) Ljósmyndari (20.2.1878 - 26.9.1948)

Identifier of related entity

HAH04743

Category of relationship

associative

Dates of relationship

1903-1947

Description of relationship

Fæddur þar. Ljósmyndari Akureyri 1903-1947

Related entity

Sigríður Sæmundsen Davíðsson (1882-1966) Akureyri, frá Blönduósi (13.11.1882 - 27.4.1966)

Identifier of related entity

HAH05581

Category of relationship

associative

Dates of relationship

13.11.1882

Description of relationship

Fædd þar og síðar húsfreyja

Related entity

Stefán Pétursson (1867-1917) frá Gunnsteinsstöðum (10.4.1867 - 21.2.1917)

Identifier of related entity

HAH09107

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

nam þar prentiðn

Related entity

Öxnadalur ((1950))

Identifier of related entity

HAH00225

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Pétur Jónsson (1900-1968) Læknir á Akureyri (9.11.1900 - 10.3.1968)

Identifier of related entity

HAH09492

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Læknir þar

Related entity

Sigurður Pálsson (1915-1952) verksmiðjustjóri Akureyri (8.2.1915 - 4.7.1952)

Identifier of related entity

HAH09459

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

verksmiðjustjóri hjá Gefjun

Related entity

Þórunn Sigurðardóttir Tunnard (1917-2008) London (30.6.1917 - 7.12.2008)

Identifier of related entity

HAH02187

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

búsett þar

Related entity

Ingibjörg Benediktsdóttir (1885-1953) kennari og skáld (11.8.1885 - 9.10.1953)

Identifier of related entity

HAH06224

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Skólastjórafrú þar til 1933

Related entity

Sveinn Bjarnason (1885-1960) framfærslufulltrúi á Akureyri (17.5.1885 - 15.6.1960)

Identifier of related entity

HAH09388

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Framfærslufulltrúi þar

Related entity

Guðlaugur Guðmundsson (1856-1913) Bæjarfógeti (8.12.1856 - 5.8.1913)

Identifier of related entity

HAH03937

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Bæjarfógeti þar

Related entity

Sigurður Sigurðsson (1874-1923) bóksali Akureyri (23.7.1874 - 22.5.1923)

Identifier of related entity

HAH09315

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Bóksali þar

Related entity

Nanna Ottósdóttir Tulinius (1911-1986) myndasmiður á Akureyri (13.12.1911 - 12.3.1986)

Identifier of related entity

HAH09368

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Ljósmyndari þar 1930

Related entity

Björg Björnsdóttir (1862-1934) Bandagerði (14.7.1862 - 19.11.1934)

Identifier of related entity

HAH02715

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Húsfreyja Uppsölum (Brekkugata 15) Akureyri frá 1919

Related entity

Guðrún Daníelsdóttir(1890-1980) Akureyri (27.8.1890 - 21.3.1980)

Identifier of related entity

HAH04271

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Ráðskona þar 1930

Related entity

Bjarni Jónsson (1900-1980) úrsmiður Akureyri (30.8.1900 - 7.5.1980)

Identifier of related entity

HAH02689

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Úrsmiður þar.

Related entity

Lára Ólafsdóttir (1867-1932) Verzlunarstjóri á Akureyri (16.9.1867 - 24.8.1932)

Identifier of related entity

HAH09166

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Verslunarstjóri þar frá 1903

Related entity

Pétur Pétursson (1872-1956) verslunarmaður á Sauðárkróki, (7.9.1872 - 26.3.1956)

Identifier of related entity

HAH09098

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Kaupmaður þar

Related entity

Vaglaskógur ((1950))

Identifier of related entity

HAH00224

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Sigurður Friðrik Þorláksson (1860-1915) söðlasmiður Akureyri frá Vesturhópshólum (9.8.1860 - 10.2.1915)

Identifier of related entity

HAH05595

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

söðlasmiður þar 1910

Related entity

Valgerður Narfadóttir (1840-1892) veitingakona Skagastönd og Akureyri (12.9.1840 - 9.6.1892)

Identifier of related entity

HAH07461

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Veitingakona Veitingahúsinu 1890

Related entity

Sigurbjörn Sveinsson (1878-1950) kennari og rithöfundur Vestmannaeyjum, frá Kóngsgarði (19.10.1878 - 2.2.1950)

Identifier of related entity

HAH06617

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Skósmiður þar um1905

Related entity

Friðrik Pétur Möller (1846-1932) póstmeistari á Akureyri (18.5.1846 - 18.6.1932)

Identifier of related entity

HAH03463

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Póstmeistari þar

Related entity

Páll Friðrik Halldórsson (1875-1941) frá Meðalheimi, verslunarstjóri á Akureyri (24.3.1875 - 10.11.1941)

Identifier of related entity

HAH06521

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Verslunarstjóri og kennari þar, síðar erindreki

Related entity

Eyjafjörður (874 -)

Identifier of related entity

HAH00887

Category of relationship

associative

Type of relationship

Eyjafjörður

is the associate of

Akureyri

Dates of relationship

Description of relationship

Kaupstaður við Eyjafjörð

Related entity

Jón Sveinsson (1889-1957) bæjarstjóri Akureyri (25.11.1889 - 18.7.1957)

Identifier of related entity

HAH09189

Category of relationship

hierarchical

Type of relationship

Dates of relationship

1919-1934

Description of relationship

Fyrsti bæjarstjórinn þar

Access points area

Subject access points

Place access points

Occupations

Control area

Authority record identifier

HAH00007

Institution identifier

IS HAH-Norl

Rules and/or conventions used

Status

Final

Level of detail

Full

Dates of creation, revision and deletion

GPJ 11.2.2019

Language(s)

  • Icelandic

Script(s)

Maintenance notes

  • Clipboard

  • Export

  • EAC

Related subjects

Related places