Identity area
Type of entity
Corporate body
Authorized form of name
Akur í Torfalækjarhrepp
Parallel form(s) of name
Standardized form(s) of name according to other rules
Other form(s) of name
Identifiers for corporate bodies
Description area
Dates of existence
(1350)
History
Bærinn stendur spölkorn frá þjóðveginum að heita má á bakka Húnavatns. Skammt innan við merki Skinnastaða og Akurs er Brandanes sem gengur út í Húnavatn. Þar uppaf eru Akurshólar, lítt grónir, en þó beit þar kjarngóð. Milli hólanna og vatnsins var Akursflugvöllur. Túnið næst bænum er að mestu ræktað á mel, en suður með vatninu tekur við mikill flói, sem nú er tekið að rækta. Akur á land upp að þjóðveginum á móts við Kringlu.
Íbúðarhús byggt 1950 hæð og kjallari 580 m3. Fjós byggt 1947 yfir 14 kýr, síðar breytt í fjárhús. Fjárhús með grindum steypt 1964 yfir 270 fjár, önnur yfir 120 fjár byggð 1962 úr timbri og járni. Hlöður 975 m3, geymsla 70 m3. Tún 30,5 ha. Veiðiréttur í Húnavatni og Vatnsdalsá.
Places
Torfalækjarhreppur; Húnavatn; Skinnastaðir; Brandanes; Akurshólar; Akursflugvöllur; Kringla; Vatnsdalsá; Þúfnalækur; Akurssýki [Ferginsýki]; Gyltuskarð; Mógil; Brandaskarð; Gyltu- eða Kiðaskarð; Húsholt; Háugötur; Gullsteinn; Saurhólmi; Axlarkvísl; Skriðuvað; Stóragiljá; Beinakelda; Þingeyrarklaustur; Þingeyrar: Langhylur; Húnavatn; Torfalækjarós; Akursel í Sauðadal;
Akurshólmi í Vatnsdalseyjum;
Legal status
Jarðardýrleiki xxx € og so tíundast tveim tíundum. Eigandinn er kóngl. Majestat og liggur þessi jörð undir Þíngeyraklaustur. Ábúandinn Björn Helgason.
Landskuld ij € . Betalast í öllum gildum landaurum, en þó er ákveðið eitt tuttugu álna fóður, og afhendist heim til klaustursins.
Leigukúgildi v og ekki kveðst Björn fleiri meðtekið hafa; áður voru vi fyrir 2 árum, og því einu fækkað að lítt bygðist. Leigur gjaldast í smjöri heim til klaustursins, og so er áskilið;
þó hefur lögmaður ljúflega í þess stað meðtekið penínga þetta ár. Kvaðir eru för til veiða í Lánghyl um einn dag, og tveir hríshestar heim til klaustursins. Kvikfjenaður ii kýr, i kvíga veturgömul, xl ær, vii sauðir tvævetrir og eldri, xxiiii veturgamlir, xxv lömb, iii hestar, i únghryssa. Fóðrast kann iiii kýr, xx lömb, xl ær, iiii hestar. Torfrista og stúnga sæmileg.
Móskurður lítill eður enginn. Silúngsveiðivon mikil og góð í Húnavatni fyrir norðan Brandanes og alt til Torfalækjaróss, og hefur jörðin hjer af mikil not haft, bæði vor og haust, alt til þess að fyrir 6 árum (litlu meir eður minna) tóku lögmannsins Lauritz Gottrup landsetar þessa silúngsveiðibrúkan sjer til nota, og hafa síðan þær veiðar undir Stóru Giljaá lögfestar verið, og því Akurs ábúendur ekki þorað að brúka. Berjalestur hefur góður verið en má nú heita þrotinn. Selstöðu á jörðin á Sauðadal, að allra gamalla manna sögn, þar sem enn í dag heitir Akursel, og sjást glöggvar seltóftir. Engjatak á jörðin fram á Vatnsdalseyjum, takmarkaðan reit sem áður segir um Krínglu. Engireiturinn er kallaður Akurshólmi.
Túninu grandar sandfjúk af norðanáttar stórviðrum. Engjatak á jörðin ekkert í heimalandi, síðan það er aflagt, að ábúendur mætti brúka suður til Þúfnalækjar. Lítinn spotta engis, strax fyrir norðan lækjarósinn, brúkuðu Akursmenn átölulaust, þar til Giljaármenn lögfestu norður lengra síðan Jón Eiríksson fjekk lögsögn í Húnavatnsþíngi; þángað til höfðu það Akursmenn en þora síðan ekki að brúka. Vatnsból er í Húnavatni þegar stórviðri falla til á sumur, er það valla nýtandi fjenaði en mönnum síóur.
Functions, occupations and activities
Mandates/sources of authority
Internal structures/genealogy
Ábúendur;
-1870 og 1910- Páll Ólafsson 9. sept. 1832 - 22. maí 1910. Bóndi, hreppstjóri og danneborgsmaður á Akri, Torfalækjarhr., A.- Hún. Bóndi á Gilsstöðum, Undirfellssókn, Hún. 1860. Kona hans 30.10.1856; Guðrún Jónsdóttir 22. júní 1832 - 11. apríl 1915. Húsfreyja á Akri, Torfalækjarhr., A.-Hún. Var í Miðhlíð, Hagasókn, Barð. 1845. Húsfreyja á Gilsstöðum, Undirfellssókn, Hún. 1860.
1920- Ólafur Bjarnason 19. sept. 1891 - 13. feb. 1970. Bóndi í Brautarholti, Brautarholtssókn, Kjós. 1930. Búfræðingur og bóndi og hreppstjóri í Brautarholti, Kjalarneshr., Kjós. Ókvæntur 1920
1923-1956- Jón Pálmason 28. nóv. 1888 - 1. feb. 1973. Alþingismaður, ráðherra og bóndi á Ytri-Löngumýri í Svínavatnshr., í Mörk í Laxárdal og á Akri við Húnavatn, A-Hún. Bóndi á Akri, Þingeyrasókn, A-Hún. 1930. Var á Akri í Torfalækjahr., A-Hún. 1957. Kona hans; Jónína Valgerður Ólafsdóttir 31. mars 1886 - 3. jan. 1980. Húsfreyja á Akri, Þingeyrasókn, A-Hún. 1930. Var á Akri í Torfalækjahr., A-Hún. 1957. Húsfreyja á Ytri-Löngumýri í Svínavatnshr., síðar á Akri við Húnavatn, A-Hún., síðast bús. í Torfalækjarhreppi.
Frá 1956- Pálmi Jónsson 11. nóv. 1929 - 9. okt. 2017. Alþingismaður, ráðherra og bóndi á Akri í Torfalækjarhreppi. Var á Akri, Þingeyrasókn, A-Hún. 1930. Var á Akri í Torfalækjahr., A-Hún. 1957. Síðast bús. í Reykjavík. Gegndi margvíslegum félags- og trúnaðarstörfum. Kona hans; Helga Sigfúsdóttir 6. júlí 1936 - 20. mars 2018. Húsfreyja á Akri í Torfulækjarhreppi og í Reykjavík. Var á Akri í Torfalækjahr., A-Hún. 1957.
General context
Relationships area
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Type of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Type of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Type of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Type of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Type of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Type of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Related entity
Identifier of related entity
Category of relationship
Type of relationship
Dates of relationship
Description of relationship
Access points area
Subject access points
Place access points
Occupations
Control area
Authority record identifier
Institution identifier
IS HAH-Bæ
Rules and/or conventions used
Status
Final
Level of detail
Full
Dates of creation, revision and deletion
GPJ 13.3.2019
Language(s)
- Icelandic
Script(s)
Sources
Guðmundur Paul
Jarðabók Árna Magnússonar 1706. Bls 308
file:///C:/Users/Notandi/AppData/Local/Microsoft/Windows/INetCache/IE/TYHI81U1/H%C3%BAnavatnss%C3%BDsla.pdf
Landamerkjabók Húnavatnssýslu No. 72, fol. 38. 21.7.1887
Húnaþing II