Fyrirtæki/stofnun

Sölvabakki á Refasveit

(1950)

Sölvabakki er nyrstur Neðribyggðarbæja á Refasveit í Engilhlíðarhreppi. „Bæjarhús standa steinsnar frá háum og bröttum sjávarbakkanum. Nafn býlisins er af því dregið að þar mun hafa verið sölvatekja til búsílags.“
Skammt sunnan og austan Sölvabakka var nýbýlið Svangrund, sem sagt er að hafi á sínum tíma verið byggt úr land jarðarinnar. Árið 1947 er hálf Svangrund, sem þá var í eyði, lögð undir heimajörðina, en síðasti ábúandi þar var Níels Jónsson. Fjörubeit er ágæt og útræðiver héðan fyrir nokkrum árum. Hrognkelsaveið sæmileg ef sótt er. Nokkurt land er leigt út yil jartöfluræktunar í svonefndri Stekkjarvík.
Íbúðarhús byggt 1932. kjallari og hæð 260 m3. Fjós fyrir 22 gripi. Fjárhús fyrir 250 fjár. Hlöður 1772 m3. Votheysgeymslur 280 m3. Tún 48,2 ha. Veiðiréttur í Ytri-Laxá.

Sölvabakki er nyrstur Neðribyggðarbæja á Refasveit í Engilhlíðarhreppi. „Bæjarhús standa steinsnar frá háum og bröttum sjávarbakkanum. Nafn býlisins er af því dregið að þar mun hafa verið sölvatekja til búsílags.“

Jarðarinnar er fyrst getið í Máldaga Péturs Nikulássonar Hólabiskups frá 1394 og jörðin þar nefnd Sölvabakki hinn ytri, í eign Höskuldsstaðakirkju ásamt Svangrund.

Sölvabakki var 10 hundruð að fornu mati en 6,1 að nýju mati árið 1848.

Jörðin var að hálfu eign konungs og hálfu Höskuldsstaðakirkju 1708. Landsskuldin var greidd í landaurum. Helstu hlunnindi voru: lyngrif, berjatínsla, selveiði, sölvafjara og reki. Torfristu átti jörðin í Kúskerpislandi og á móti átti Kúskerpi skipastöðu í Bakkafjöru. Engi og tún voru léleg, en jörðin átti engjaítak í Neðra-Lækjardalslandi þar sem heitir Bakkateigur. Heimræði var og lendingin sæmileg, en sjaldan róið fleirum en einu skipi.

Gamalíel Jónsson sem talinn er hafa ritað Húnvetnskan annál 1753-1776 bjó á Sölvabakka. Hann var hagur maður á smíðar, bókbindari, góður fiskinn formaður og hreppstjóri.

Ósvíkurbúð er nefnd í Sýslu- og sóknarlýsingum og segir að hún hafi verið í byggð í eitt ár fyrir skömmu. Sóknarlýsingin var gerð 1873 og hefur því verið búið þar fyrir þann tíma en Ósvíkurbúðar er ekki getið í manntölum 1703, 1816, 1835 eða 1870. Í Ósvík er útræði, og á Ósvíkurbakkanum er sjóbúð,

Engilhlíðarhreppur; Refasveit; Svangrund; Húnafjörður; Blöndubakki; Bakkakot; Landsendanöf; Beinulág; Bolapoll; Langavatn; Skógargötur eða Reiðgötur hinar fornu; Brúarvellir; Ytri-Laxá; Lækjardalslæk; Neðri-Lækjardalur; Lækjardalsdal; Leirdalur; Neðstahvammur; Bóndaklettur; Spákonuarfur; Selvík; Friðvík; Höskuldsstaðakirkju; Kúskerpi; Efri-Lækjardalur; Bakkafjara; Bakkateigur; Ósvíkurbúð; Ósvík; Ósvíkurbakki:

Þegar róið er til fiskjar frá Sölvabakka úr Bakkavík, þá var átt við Sölvabakkavík, sem er fyrir neðan Sölvabakkatúnið og er þar þrautalending. Fyrsta miðið, þvermið, er öskuhaugurinn á Sölvabakka beint framundan bænum. Og þá Grunndyr og ber Vindhælisstapann í lægð fyrir ofan Háagerði, jörð fyrir utan Skagaströnd. Þessi lægð er ofan við Kjölinn fyrir ofan Háagerði.

Næsta mið eru Djúpdyr. Þá ber Vindhælisstapann í aðra lægð, sem er stutt fyrir ofan Grunndyr. Næsta mið er Bótarhóll, þar er nokkuð stór hóll norðan við Skagaströnd og þann hól ber í smáhól út á ásunum fyrir utan jörðina Hvammkot. Næsta mið er Efrahöfðahorn og það ber lika i litla hólinn út á ásunum.

Þvermið eru nokkur út með ströndinni. Fyrst er Spánska nöf. Hún er í suðvestri frá Höskuldsstöðum og ber hana í kirkjuna á Höskuldsstöðum. Svo er Grenjagil, það er smágil beint fyrir ofan Höskuldsstaði og ber þá gilið í kirkjuna. Næst eru nafirnar, Syðri- og Ytri-Nöf í bæinn á Ytra-Hóli, en þessar nafir eru sitt hvoru megin við Hólsbásinn, sem er fyrir ofan Ytra-Hól.

Þar næst kemur Einhyrningur, þá norðurhornið á Tindastól í gegnum Hallárdalinn. Tindastóllinn er í Skagafjarðarsýslu, en Hallárdalur upp af Ströndinni fyrir sunnan Hrafndal.
Þegar hér er komið er maður kominn út fyrir Eyjarey og fleiri mið hef ég ekki til norðurs, en til suðurs er ég með fjögur mið. Þá er fyrst mið sem heitir Hóll, þá kemur hóll sem er nyrst í Holtsbungu, bunga þessi er upp af Holti á Asum, austur í Svínadal, opinn stutt. Þar fyrir framan er stór varða, sem er fyrir ofan Holt og heitir hún Holtsvarða, þá ber hana í opinn Svínadal eins og Hólinn.

Næsta mið er Hnjúkshnjúkur og ber hann þá í opinn Vatnsdalinn.

Þar næst er Hjallinn, það er Hjallalandshjallinn og hann ber í opinn Vatnsdal. Þar er 60 faðma dýpi og er eina dýpið, sem ég man og hef þó ekki komið þar nema einu sinni og aflaði þar lítið, en á Hól og Vörðu fékk ég góðan afla og vænan fisk. Á meðan ég réri til fiskjar var ég mjög heppinn og það svo að það dró enginn af mér. Ég átti nógan fisk, bæði saltan og harðan, árið um kring og lifði mikið á afla úr sjó.

Mér datt í hug að setja þetta á blað og senda í Húnavöku, því að þar
glatast það ekki, en nú um langan tíma hefir lítið verið róið hér um
slóðir og miðin falla í gleymsku.
Jón Guðmundsson (1892) Sölvabakka

Ábúendur;

Bessi Þorleifsson 2. júní 1835 - 30. september 1914 Var í Stóra-Holti, Holtssókn, Skag. 1845. Byggði timburhús á Siglufirði og nefndi Búðarhól. Það var fyrsta húsið sem byggt var í landi Hafnar. Rak Bersi þar veitingasölu. Síðan sjómaður og bóndi á Ökrum í Fljótum 1879-1883, síðan á Sölvabakka. Kona hans; Guðrún Einarsdóttir 26. maí 1844 - 8. júlí 1920 Húsfreyja á Siglufirði, Ökrum í Fljótum og síðar Sölvabakka í Refasveit, A-Hún. Tökubarn á Bakka, Viðvíkursókn, Skag. 1845,

1924- Gísli Guðmundsson 23. ágúst 1868 - 28. september 1953 Bóndi og meðhjálpari. Bóndi á Sölvabakka í Engihlíðarhr., A.-Hún. Verkamaður á Lindargötu 43 b, Reykjavík 1930. Kona hans; Anna Halldóra Bessadóttir 4. júlí 1877 - 27. júlí 1952 Húsfreyja á Sölvabakka í Engihlíðarhr., A-Hún.

1924-1964- Jón Guðmundsson 26. nóv. 1892 - 3. júlí 1992. Bóndi á Sölvabakka, Holtastaðasókn, A-Hún. 1930. Var á Sölvabakka, Engihlíðarhr., A-Hún. 1957. Síðast bús. í Engihlíðarhreppi. Kona hans; Magðalena Karlotta Jónsdóttir 7. des. 1892 - 3. apríl 1972. Húsfreyja á Sölvabakka, Holtastaðasókn, A-Hún. 1930. Húsfreyja á Sölvabakka, Engihlíðarhr., A-Hún.

1966-2004- Jón Árni Jónsson 7. okt. 1937 - 9. mars 2004. Var á Sölvabakka, Engihlíðarhr., A-Hún. 1957. Bóndi á Sölvabakka í Engihlíðarhreppi, héraðslögreglumaður, fjallskilastjóri og félagsmálafrömuður. Kona hans; Björg Bjarnadóttir 14. október 1944 Var í Haga, Sveinsstaðahr., A-Hún. 1957. Sölvabakka,

Frá 2004- Anna Margrét landbúnaðarráðunautur, f. 28.9. 1976, býr með Sævari Sigurðssyni vélsmiði á Sölvabakka.

Þessi eru landamerki Sölvabakka og Svansgrundar á Refasveit í Engihlíðarhreppi.

Að vestan ræður Húnafjörður, að sunnan, gagnvart Blöndubakka með Bakkakoti ræður stefna úr Landsendanöf hinni syðri við sjó, eptir Beinulág í miðjan Bolapoll, og þá í mitt Langavatn, að austan eru merki eptir miðju Langavatni til norðurs, og úr norðurenda þess í Skógargötur eða Reiðgötur hinar fornu, í stefnu á Brúarvelli við Laxá, að hæsta melshorni eða melhrygg sunnan fram við Lækjardalslæk, þá ræður lækurinn merkjum að norðan beint til sjáfar. Sölvabakki á engjateig í landi Lækjardals hins neðra, í norðanverðum Lækjardaldal, frá Leirdal upp að Neðstahvammi. Rekamark milli Sölvabakka og Svansgrundar er lækur fyrir sunnan Bóndaklett í fjörunni, en að öðru leyti er útjörð óskipt. Spákonuarfur er fyrir landi jarðanna allt inn í miðja Selvík, sem er rjett fyrir norðan Friðvík, en ofan undan Svansgrund.

Höskuldsstöðum, 20. ágúst 1886.
Eggert Ó. Brím, umráðamaður Höskuldsstaðakirkju.
B. G. Blöndal umboðsmaður Þingeyraklaustursjarða
Kr. Þorbergsson varaoddviti í Vindhælishreppi.
Ingvar Þorsteinsson vegna Efri Lækjardals
Guðmundur Einarsson vegna Kúskerpis.
Ó.P. Möller eigandi Neðri Lækjardals.

Lesið upp á manntalsþingi að Engihlíð, hinn 22. maí 1891, og innfært í landamerkjabók Húnavatnssýslu, No. 227. folio 118.

Finnbogi Jónsson (1930-2004) frá Sölvabakka (7.7.1930 - 9.1.2004)

Sigurlaug Guðlaugsdóttir (1851-1921) Snæringsstöðum og Hvammi Vatnsdal (24.10.1851 - 5.5.1921)

Kristján Jónsson (1849) frá Sölvabakka (14.36.1849 -)

Jón Árni Jónsson (1921-1935) Sölvabakka (5.5.1921 - 5.7.1935)

Kristín Vermundsdóttir (1898-1973) Vatnshlíð á Skörðum (20.7.1898 - 11.11.1973)

Skarphéðinn Húnfjörð Einarsson (1948) skólastjóri Blönduósi (11.9.1948 -)

Eyþóra Sigurjónsdóttir (1893-1987) Reykjavík, Sigurjónshúsi Blönduósi (7.1.1893 - 31.10.1987)

Ingibjörg Jónsdóttir (1928-2022) Blönduósi (25.9.1928 - 12.4.2022)

Rakel Bessadóttir (1880-1967) Þverá (18.9.1880 - 30.10.1967)

Halla Guðlaugsdóttir (1854-1924) Sæunnarstöðum (21.11.1854 - 6.6.1924)

Lækjardalur á Refasveit [Efri og Neðri] ((1950))

Kristjana Bessadóttir (1867-1949) (21.6.1867 - 27.4.1949)

Agnar Þorláksson (1878-1955) Agnarsbæ Blönduósi (22.10.1878 - 18.5.1955)

Engihlíðarhreppur ((1000-2019))

Vatnahverfi Engihlíðarhreppi ((1941))

Blöndubakki á Refasveit (1936-)

Kúskerpi á Refasveit (1935)

Bakkakot á Refasveit (1947 -)

Laxárgil á Refasveit ((1930))

Rósa Benediktsdóttir (1848-1921) Skúfi (1.11.1848 - 23.8.1921)

Magðalena Jónsdóttir (1892-1972) Sölvabakka (7.12.1892 - 3.4.1972)

Jón Guðmundsson (1892-1992) Sölvabakka (26.11.1892 - 3.7.1992)

Anna Bessadóttir (1877-1952) Sölvabakka (4.7.1977 - 27.7.1952)

Gísli Guðmundsson (1868-1953) Sölvabakka (23.8.1868 - 28.9.1953)

Guðrún Einarsdóttir (1844-1920) Sölvabakka (26.5.1844 - 8.7.1920)

Bessi Þorleifsson (1835-1914) Sölvabakka (2.6.1835 - 30.9.1914)

Árni Jónsson (1937-2004) Sölvabakka (7.10.1937 - 9.3.2004)

Björg Bjarnadóttir (1944) Sölvabakka (14.10.1944)

Bóndaklettur við Sölvabakka ((1880))

HAH00220

IS HAH-Bæ

GPJ 5.3.2019

• íslenska

Landamerkjabók Húnavatnssýslu, No. 227. folio 118. 22.5.1891.
Húnaþing II