Fyrirtæki/stofnun

Héraðshæli Austur Húnvetninga Blönduósi (1955-)

• Heilbrigðisstofnun Norðurlands Blönduósi (HSN)

• Heilbrigðisstofnunin á Blönduósi (HSB)

31.12.1955

„Á árunum 1952 til 1955 var Héraðshælið á Blönduósi byggt. Var það sameiginlegt átak allra sýslubúa. Í þeirri stofnun er m.a. að finna dvalarheimili aldraðra fyrir 27 vistmenn, sjúkradeild fyrir 26 sjúklinga, sem jafnframt er langlegudeild fyrir sjúk gamalmenni, heilsugæslustöð, þjónustudeild og fleira . . .

Þetta stóra hús hefur aðeins verið í byggingu í 32 mánuði. Það kostar um 6 milljónir króna. Við það bætast allir innanstokksmunir og lækningaáhöld, sem áætlað er að kosti allt að einni milljón króna. Gjafir frá einstaklingum og félögum nema um 660 þús. kr. Hafa Húnvetningar sjálfir sýnt hið mesta örlæti gagn vart þessari heilbrigðisstofnun. Ríkissjóður mun greiða 2/3 hluta byggingakostnaðarins. Kemur þá í hlut Austur-Húnavatnssýslu að standa undir tveimur milljónum króna af honum.

Héraðshælið er 9 þús. rúmmetrar að stærð. Það er fjórar hæðir og kjallari. Stórar svalir eru á öllum hæðum og sjúkralyfta gengur frá kjallara til þakhæðar. Ennfremur er í húsinu matarlyfta frá eldhúsi til fjórðu hæðar. Geislahitun er í byggingunni og hreinlætistæki öll hin fullkomnustu. Í henni eru sjö baðherbergi og níu snyrtiklefar með salernum. Í kjallara eru kynditæki, frystir, rafstöð, geymslur, smíðahús: þvottahús og fleiri nauðsynlegar vistarverur. Er öllu mjög haganlega fyrir komið. Er hægt að aka sjúklingum beint inn að sjúkralyftu.

Á fyrstu hæð er m.a. íbúð aðstoðarlæknis, eldhús, búr, borðstofa starfsfólks, ráðskonuherbergi og líkhús. Á annari hæð er aðal anddyri hússins. Liggja upp að því breiðar tröppur. Yfir vængjahurðum anddyranna er áformað að setja skjaldarmerki Austur-Húnavatnssýslu, birnu með tvo húna. Á þessari hæð er biðstofa fyrir sjúklinga, skrifstofa, rannsóknarstofa, skiptistofa og slysastofa ásamt viðtalsstofu læknis. Þá er þar lesstofa yfirlæknis og íbúð hans, ljóslækningastofa, röntgenstofa, klefi fyrir nudd og rafmagnsmeðferð, dagstofa fyrir sjúklinga, sem hafa fótavist og íbúðir hjúkrunarkvenna.

Á þriðju hæð er aðalsjúkradeild hælisins. Eru þar fjórar fjórbýlisstofur, tvær þríbýlisitofur og fjórar tvíbýlisstofur. Ennfremur er þar sérstök fæðingarstofa. Í þessum herbergjum er rúm fyrir 31 sjúkling. Á þessari hæð er einnig rúmgóð skurðstofa búin hinum fullkomnustu tækjum, þar á meðal skurðstofulampa með níu kvikasilfursljósum. sem auðvelt er að hagræða, hvernig sem bezt hentar við skurðaðgerðir. Kvað Kolka læknir lampa þennan vera hið mesta þing og af nýjustu gerð. Var vissulega ánægjulegt að fylgjast með lýsingum hins ágæta og reynda skurðiæknis á tækjum og fyrirkomulagi skurðstofunnar, sem leikmenn hljóta að telja hið „allra helgasta" á sjúkrahúsi.

Á fjórðu og efstu hæð héraðshælisins er svo hjúkrunardeild fyrir rólfæra sjúklinga og gamalmenni. Eru þar 5 herbergi fyrir vistmenn, flest tveggja manna herbergi. Þar er því rúm fyrir 30—40 manns. Samtals tekur þvf héraðshælið 60—70 sjúklinga og gamalmenni. Hafa Austur-Húnvetningar sameinað hér á myndarlegan og merkilegan hátt rekstur fullkomins sjúkrahúss og notalegs elliheimilis. Á efstu hæðinni er einnig „baðstofa", sem er setustofa hjúkrunar- og elliheimilisdeildarinnar. Er hún stór og rúmgóð með glugg um móti austri, suðri og vestri. Stórt yfirbyggt sólskýli er fram af henni. Hefur gamla fólkið og sjúklingar deildarinnaí þarna hina ákjósanlegustu aðstöðu til þess að láta fara vel um sig.

Þetta fallega og fullkomna sjúkrahús og elliheimili AusturHúnvetninga er um ýmsa hluti sérstætt. Það hefur í raun og veru fremur á sér svip heimilis fólksins, sem dvelur þar en opinberrar stofnunar og sjúkrahúss. Okkur finnst athyglisvert að tjöldin fyrir gluggum íbúðarherbergjanna eru rósótt og veggir og loft eru máluð ýmsum litum, mjúkum og mildum. Þetta gefur húsakynnunum persónulegri og hlýlegri blæ en tíðkast á sjúkrastofum. Við heilsum upp á nokkra sjúklinga sem þarna liggja. Þeir taka brosandi á móti yfirlækni sínum og okkur, sem erum í fylgd með honum. Fólkinu hérna í Húnavatnssýslu þykir þegar vænt um Héraðshælið segir Kolka læknir. Það hefur unnið að stofnun þess af miklum áhuga og fórnfýsi. Þessi heilindismiðstöð og rekstur hennar verður merkur þáttur í lífi héraðsins."

Blönduós

Á Blönduósi var um árabil aðsetur héraðslæknis sem þjónaði staðnum og nágrannasveitum. Sjúkraskýli var byggt árið 1932 og árið 1956 var nýtt sjúkrahús tekið í notkun. Stofnunin hét þá Héraðshæli AusturHúnvetninga. Öll almenn læknisþjónusta var í boði, t.d. bæði skurð- og fæðingarþjónusta. Árið 1993 var byggt við sjúkrahúsið. Starfsemi skurðstofu var síðan lögð af árið 1998 og fæðingar fáum árum síðar.

Það var daginn fyrir gamlársdag 1955, sem flutt var inn í nýja Héraðshælið hérna á Blönduósi. — Þá voru sjúklingarnir á gamla Hælinu fluttir hingað og við tvær konur, gamlir Húnvetningar, hérna á Ellideildina á 4. hæð. Sigurlaug Guðmundsdóttir, frændkona mín, frá Ási í Vatnsdal og ég með allt mitt hafurtask. Lauga hafði ekki mikið hafurtask, hún átti fimm fósturbörn og var búin að losa sig við búslóðina. Siðan, þessi 17 ár, hef ég verið hér í Kolkakoti, sem ég kalla stundum, því að Páli Kolka, lækni, á ég það að þakka. Viðtal við Halldóru Bjarnadóttur Húnavaka 1973.

Heilsugæslustöðin á Blönduósi flutti haustið 1992 í nýtt húsnæði á fyrstu hæð í viðbyggingu við Héraðshælið. Framkvæmdir við nýja húsið hófust fyrir tólf árum og er ekki lokið, en þegar Héraðshælið var byggt fyrir tæpum fjörutíu árum tók það aðeins rúm tvö ár. Húsnæði heilsugæslunnar er rúmir 400 fermetrar sem er tvöföldun frá því sem áður var. Heilsugæslustöðin þjónar um 2500 íbúum á Blönduósi og í Austur-Húnavatnssýslu.

Á annarri hæð nýbyggingarinnar átti að vera stór skurðdeild en nú hefur verið fallið frá þeim hugmyndum, að sögn framkvæmdastjóra sjúkrahússins og heilsugæslunnar, enda hafa forsendur breyst síðan húsið var teiknað. Þess í stað verður þar aðstaða fyrir tannlækna, rannsóknir o. fl. A þriðju hæð verður legudeild fyrir tuttugu sjúklinga og verður fækkað um jafn mörg rúm í eldri byggingunni. Efri hæðirnar eru tilbúnar undir tréverk og er þess vænst að framkvæmdum ljúki á næstu tveimur til þremur árum. Heilbrigðismál 1993.

Guðbjörg Kolka (1888-1974) Blönduósi (8.10.1888 - 11.6.1974)

Anna Sigurbjörg Jónsdóttir Reiners (1901-1981) Héraðshælinu (10.12.1901 - 15.12.1981)

Kristján Stefán Sigurðsson (1924-1997) Læknir Blönduósi (14.11.1924 - 9.11.1997)

Halldóra Bjarnadóttir (1873-1981) Blönduósi (15.10.1873 - 27.11.1981)

Refabú við Votmúla ((1950))

Ingibjörg Bjarnadóttir [Ýja] (1925-2022) garðyrkjukona Blöndudalshólum (10.5.1925-12. júlí 2022)

Magnús Blöndal Bjarnason (1924-2002) læknir Blönduósi 1970-1973 (1.12.1924 - 31.1.2002)

Jóhanna Björnsdóttir (1891-1991) hjúkrunarkona Blönduósi (25.3.1891 - 28.8.1991)

Sturla Þórðarson (1946-2018) frá Sauðanesi, tannlæknir Blönduósi (14.11.1946 - 31.5.2018)

Eyrún Gísladóttir (1931-1997) hjúkrunarfræðingur Blönduósi (17.1.1931 - 2.12.1997)

Valgerður Halldórsdóttir (1929-2000) Héraðshælinu 1957 (20.4.1929 - 25.4.2000)

Hólmfríður Einarsdóttir (1925-2002) ljósmóðir (19.5.1925 - 6.3.2002)

Halldór Kristjánsson (1952) Héraðshælinu 1957 (29.5.1952 -)

Sjúkraskýli Aðalgötu 7 Blönduósi 1915 (1915-)

Blönduós / Blönduóssbær / Húnabyggð (1.1.1876 -)

Magnea Björnsdóttir (1885-1969) þvottatæknir á Héraðshælinu (11.10.1885 - 29.9.1969)

Blönduós- Gamlibærinn (26.6.1876 -)

Kolbrún Þórðardóttir (1950) hjúkrunarfræðingur og kennari (30.11.1950 -)

Jósefína Blöndal (1942) Blönduósi (19.11.1942 -)

Svava Ingimarsdóttir (1947) Hjúkrunarfræðingur frá Hróarsstöðum á Skaga (19.9.1947 -)

Sveinfríður Sigurpálsdóttir(1948) hjúkrunarfræðingur MS (4.8.1948 -)

Páll Kolka (1895-1971) læknir Blönduósi (25.1.1895 - 19.7.1971)

Flúðabakki 6 Blönduósi, Læknahús

Hnjúkabyggð 27 Blönduósi (um1967)

Sigursteinn Guðmundsson (1928-2016) læknir Blönduósi (16.11.1928 - 20.4.2016)

HAH10014

IS-HAH

Loka

Fullt

12.9.2017 frumskráning í atom, SR
Viðbót 24.3.2019 GPJ

• íslenska

Morgunblaðið, 306. tölublað (23.12.1956), Page 8. http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=1308190 https://www.stjornarradid.is/media/velferdarraduneyti-media/media/Skyrslur/Blonduos-og-Saudarkrokur---01-10-2010.pdf sótt þann 12.9.2017

SR