Gilsstaðir í Vatnsdal

Identity area

Type of entity

Corporate body

Authorized form of name

Gilsstaðir í Vatnsdal

Parallel form(s) of name

Standardized form(s) of name according to other rules

Other form(s) of name

Identifiers for corporate bodies

Description area

Dates of existence

(1300)

History

Bærinn stendur undir hálsinum þar sem hann er lægstur eftir að kemur út fyrir Fellið. Beitiland er mikið og gott og nær allt vestur að Gljúfurá. Undirlendi er mikið en mest votlent nema á árbakkarnir sem jafngilda túni til heyskapar. Jörðin er ættaróðal. Íbúðarhús byggt 1924 og 1938, 287 m3. Fjárhús yfir 287 fjár. Hesthús yfir 16 hross. Hlaða 490 m3. Skúr 50 m3. Tún 29,9 ha. Veiðiréttur í Vatnsdalsá.

Places

Vatnsdalur; Áshreppur; Vatnsdalsá; Gljúfurá; Rauðkutjörn; Forholt; Grjótvarða; Náttmálaborg; Hrísás; Þverlækur; Flaga; Flögutjarnarflói; Múlavatnshöfði; Kornsá; Oddanes; Stekkjargil; Gilsstaðaborg; Þingeyrarklaustur;

Legal status

Jarðardýrleiki xxiiii & að hyggju manna, þó gjaldast bjer af tvær tíundir, presti og fátækum, viii álnir í hverja, so að eftir þeim reikníngi skyldi jörðin dýrri yera, og meina menn því ráði ábúendanna ljúfur vilji.
Eigandinn kóngL Majestat, og liggur þessi jörð til Þingeyraklausturs. Abúandinn Björn þorvarðsson.
Landskuld i & xl álnir. Betalast með kaupstaðargjaldi síðan Lauritz lögmaður viðtók, en þegar kaupstaðargjald þrýtur, tekur lögmaðurinn Lauritz Gottrap í landauram, peníngum og ullarvöru. I hans tíð og áður hefur hjer jafnan verið xx álna fóður, en hitt, sem nú er kaupstaðargjald, var áður úttekið í landaurum heima á jörðinni í fardögum. Leigukúgildi v. Leigur betalast í smjöri heim til klaustursins, nema í næstu 2 ár, síðan lögmaðurinn ekki vildi kúgildin uppbæta; yide Flögu. Kvaðir eru hestlán á Skaga. Dagsláttur í Hnausa sem áður er sagt um Flögu. Kúgildin eru óuppbætt í 25 ár. Kvikfjenaður iiii kýr, i kvíga tvævetur geld, ii kálfar, xxxi ær, x sauðir veturgamlir, xxv lömb, i hestur, iii hross, i foli tvævetur, iii fyL Fóðrast kann iiii kýr, iii úngneyti, xxv lömb, xxx ær, v hestar. Torfrista og stúnga næg. Reiðíngsrista nýtandi heimamönnum. Móskurður til eldiviðar hefur verið, meinast vera mega en brúkast ekki. Hrísrif sem áður segir um Flögu. Silúngsveiðivon í Vatnsdalsá brúkast lítt Túninu grandar grjótskriða af brattlendis lækjum. Engjunum grandar Vatnsdalsá, vide Flögu. Vatnsból þrýtur um vetur en þó sjaldan og er þá meinilt.

Functions, occupations and activities

Heimilið á Gilsstöðum hafði yfir sér sérstæðan blæ. Þangað þótti gaman að koma vegna glaðværðar bóndans og skörungsskapar húsfreyjunnar. Settist Kristján við orgelið ef svo bar undir og lagið var tekið. I minni fólks var að þeir sungu saman tvísöng, Böðvar Þorláksson, þá bóndi á Hofi, og síðar póstmeistari á Blönduósi. Einnig áttu þeir til að drekka saman og voru umtalaðir, einkum þó Böðvar. Kristján á Gilsstöðum var Iistasmiður bæði á gull og silfur og einnig leturgrafari.

baðstofan var portbyggð, svipað og í Grímstungu og var sofið uppi en stofa niðri í suðurendanum og eldhúsið norðan við. Var gengið úr því inn í stofuna sem var með timburstafni og gluggar voru til suðurs á báðum hæðum en auk þess voru þeir á vesturhlið byggingarinnai;

Mandates/sources of authority

Sérkenni voru það nokkur á Gilsstaðaheimilinu að blótsyrði voru fólkinu töm en til þess tók enginn svo að ég vissi. Þótti jafnvel sjálfsagður hlutur.

Internal structures/genealogy

Ábúendur;

1896-1954- Kristján Júlíus Blöndal 2. júlí 1872 - 21. nóv. 1941. Bóndi á Gilsstöðum, Undirfellssókn, A-Hún. 1930. Bóndi á Gilsstöðum í Vatnsdal. Kona hans; Jósefína Elín Magnúsdóttir Blöndal 16. ágúst 1872 - 3. júní 1954. Var á Gilsstöðum, Undirfellssókn, Hún. 1880. Húsfreyja á Gilsstöðum í Vatnsdal. Nefnd Elín Jósefína í Æ.A-Hún.

1954-1973- Emilía Kristjánsdóttir Blöndal 31. mars 1900 - 13. nóv. 1973. Var í Reykjavík 1910. Var á sama stað 1930. Var á Gilsstöðum, Áshr., A-Hún. 1957. Ógift.

1954- Magnús Kristjánsson Blöndal 20. apríl 1905 - 17. ágúst 1985. Var á Gilsstöðum, Undirfellssókn, A-Hún. 1930. Var á Gilsstöðum, Áshr., A-Hún. 1957. Bóndi á Gilsstöðum. Ókvæntur.

General context

Merkjaskrá fyrir Gilsstöðum í Áshreppi

Austur að Vatnsdalsá ræður garður og skurður að Rauðkutjörn, og þaðan í Forholt, og svo sömu stefnu í Grjótvörðu á hálsinum norður undan Náttmálaborg, þaðan sömu stefnu yfir Hrísás fyrir norðan Þverlæk yfir Flögutjarnarflóa sunnanverðan vestur á Múlavatnshöfða, frá honum helzt áfram sama stefna til Gljúfurár. Þessi merki er milli Gilsstaða og Flögu. Að sunnan, milli Gilsstaða og Kornsár, frá snidduvörðu við ána í Oddanesi, beina línu yfir fornt garðlag, neðanvert við Stekkjargil, í grjótvörðu á Gilsstaðaborg, síðan heldur áfram sama stefna vestur yfir hálsinn til Gljúfurár Að austanverðu ræður Vatnsdalsá og vestan Gljúfurá.

Hnausum, dag. 26. september 1890.
Magnús Steindórsson eigandi Gilsstaða.
B.G. Blöndal umboðsmaður Þingeyrarkl.jarða
Árni Erlendsson eigani Flögu.

Lesið upp á manntalsþingi að Ási í Vatnsdal, hinn 28. maí 1891, og innfært í landamerkjabók Húnavatnssýslu, No. 237, fol. 123.

Relationships area

Related entity

Magnús Steindórsson (1841-1915) Gilsstöðum og Hnausum (2.5.1841 - 21.3.1915)

Identifier of related entity

HAH09052

Category of relationship

hierarchical

Dates of relationship

Description of relationship

Tökubarn þar 1845 Bóndi Þar

Related entity

Sigríður Guðmundsdóttir (1892-1977) saumakona frá Kárdalstungu (13.6.1892 - 15.3.1977)

Identifier of related entity

HAH05860

Category of relationship

associative

Dates of relationship

13.6.1892

Description of relationship

fædd þar

Related entity

Ólöf Guðmundsdóttir (1869-1939) Bakka Öxnadal (8.12.1869 - 17.6.1939)

Identifier of related entity

HAH06790

Category of relationship

associative

Dates of relationship

1870

Description of relationship

Tökubarn þar 1870

Related entity

Kristín Blöndal (1901-1959) matarbragga Blönduósi, frá Gilsstöðum (16.12.1901 - 22.5.1959)

Identifier of related entity

HAH06498

Category of relationship

associative

Dates of relationship

16.12.1901

Description of relationship

fædd þar

Related entity

Lárus Blöndal (1896-1918) Búfræðingur Gilstöðum í Vatnsdal (4.9.1896 - 23.3.1918)

Identifier of related entity

HAH09143

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Barn þar

Related entity

Hulda Kristjánsdóttir Blöndal (1912-1962) Gilsstöðum (1.7.1912 - 21.8.1962)

Identifier of related entity

HAH05557

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

barn þar

Related entity

Vatnsdalur (um 880 -)

Identifier of related entity

HAH00412

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Ólafur Pálsson (1863) frá Akri, skrifstofustjóri í Khöfn, (3.3.1863 -)

Identifier of related entity

HAH06495

Category of relationship

associative

Dates of relationship

3.3.1863

Description of relationship

fæddur þar

Related entity

Skriður í Vatnsdal

Identifier of related entity

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

– Gilsstaðir: …Túninu grandar grjótskriða af brattlendis lækjum. (Jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalíns, Vatnsdalshreppur fremri 1706).

Related entity

Jónas Pétursson (1890-1918) frá Rútsstöðum (3.10.1890 - 7.3.1918)

Identifier of related entity

HAH09155

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

vinnumaður þar 1910

Related entity

Haraldur Jónsson (1907-1981) Efra-Jaðri Skagaströnd (20.2.1907 - 8.12.1981)

Identifier of related entity

HAH04824

Category of relationship

associative

Dates of relationship

20.2.1907

Description of relationship

fæddur þar

Related entity

Kornsá í Vatnsdal ((1950))

Identifier of related entity

HAH00051

Category of relationship

associative

Dates of relationship

28.5.1891

Description of relationship

Sameiginleg landamörk.

Related entity

Þingeyrakirkja (1864 -)

Identifier of related entity

HAH00633

Category of relationship

associative

Dates of relationship

28.5.1891

Description of relationship

Sameiginleg landamörk, Klaustrið var eigandi jarðarinnar í upphafi 18. aldar

Related entity

Flaga í Vatnsdal ((1920))

Identifier of related entity

HAH00040

Category of relationship

associative

Dates of relationship

28.5.1891

Description of relationship

Sameiginleg landamörk

Related entity

Finnbogi Júlíusson (1911-2004) búfræðingur frá Hólkoti (23.5.1911 - 18.6.2004)

Identifier of related entity

HAH01219

Category of relationship

associative

Type of relationship

Finnbogi Júlíusson (1911-2004) búfræðingur frá Hólkoti

is the associate of

Gilsstaðir í Vatnsdal

Dates of relationship

23.5.1911

Description of relationship

fæddur þar

Related entity

Vatnsdalsá ((1000-2019))

Identifier of related entity

HAH00513

Category of relationship

associative

Type of relationship

Vatnsdalsá

is the associate of

Gilsstaðir í Vatnsdal

Dates of relationship

Description of relationship

Silungsveiðarréttur

Related entity

Elín Magnúsdóttir Blöndal (1872-1954) Gilsstöðum (16.8.1872 - 3.6.1954)

Identifier of related entity

HAH06552

Category of relationship

hierarchical

Type of relationship

Dates of relationship

16.8.1872

Description of relationship

Fædd þar og síðar húsfreyja

Related entity

Margrét Magnúsdóttir (1850-1945) Gilsstöðum (30.6.1850 - 9.5.1945)

Identifier of related entity

HAH06138

Category of relationship

hierarchical

Type of relationship

Margrét Magnúsdóttir (1850-1945) Gilsstöðum

controls

Gilsstaðir í Vatnsdal

Dates of relationship

Description of relationship

húsfreyja þar

Related entity

Páll Ólafsson (1832-1910) Akri (9.9.1832 - 22.5.1910)

Identifier of related entity

HAH09457

Category of relationship

hierarchical

Type of relationship

Páll Ólafsson (1832-1910) Akri

controls

Gilsstaðir í Vatnsdal

Dates of relationship

Description of relationship

Húsbóndi þar 1860

Related entity

Kristján Blöndal (1872-1941) Gilsstöðum (2.7.1872 - 21.11.1941)

Identifier of related entity

HAH06580

Category of relationship

hierarchical

Type of relationship

Kristján Blöndal (1872-1941) Gilsstöðum

controls

Gilsstaðir í Vatnsdal

Dates of relationship

Description of relationship

Húsbóndi þar

Related entity

Júlíus Sófus Jónsson (1886-1959) Hólkoti og Gilsstöðum Vatnsdal, -vkm Hæðarenda Rvk (3.5.1886 - 22.9.1959)

Identifier of related entity

HAH06565

Category of relationship

hierarchical

Dates of relationship

Description of relationship

Bóndi þar

Related entity

Björn Gunnlaugsson (1847-1925) Bóndi og gullsmiður á Gilsstöðum í Vatnsdal (6.9.1847 - 17.2.1925)

Identifier of related entity

HAH02825

Category of relationship

hierarchical

Type of relationship

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Helga Björnsdóttir (1890-1972) Hólkoti og Gilsstöðum (1.7.1890 - 12.7.1972)

Identifier of related entity

HAH04876

Category of relationship

hierarchical

Type of relationship

Dates of relationship

Description of relationship

Húsfreyja þar

Related entity

Emelía Kristjánsdóttir Blöndal (1900-1973) frá Gilsstöðum (31.3.1900 - 13.11.1973)

Identifier of related entity

HAH03308

Category of relationship

hierarchical

Type of relationship

Dates of relationship

1954

Description of relationship

1954-1973

Access points area

Subject access points

Place access points

Occupations

Control area

Authority record identifier

HAH00043

Institution identifier

IS HAH-Bæ

Rules and/or conventions used

Status

Final

Level of detail

Full

Dates of creation, revision and deletion

GPJ 1.4.2019

Language(s)

  • Icelandic

Script(s)

Sources

Guðmundur Paul
Landamerkjabók Húnavatnssýslu, No. 237, fol. 123.
Húnaþing II bls 351
Jarðarbók Árna Magnússonar og Eggerts Ólafssonar. Bls 274
file:///C:/Users/Notandi/AppData/Local/Microsoft/Windows/INetCache/IE/TYHI81U1/H%C3%BAnavatnss%C3%BDsla.pdf

Maintenance notes

  • Clipboard

  • Export

  • EAC

Related subjects

Related places