Siglufjörður

Identity area

Type of entity

Corporate body

Authorized form of name

Siglufjörður

Parallel form(s) of name

Standardized form(s) of name according to other rules

Other form(s) of name

Identifiers for corporate bodies

Description area

Dates of existence

1614 -

History

Hinn forni Sigluneshreppur náði yfir bæði Siglufjörð og Héðinsfjörð og samsvaraði landnámi Þormóðs ramma. Var hann kenndur við bæinn Siglunes, sem framan af var höfuðból sveitarinnar og síðar kirkjustaður og mikil verstöð. Árið 1614 var ný kirkja reist á Hvanneyri við Siglufjörð, en nafnið Hvanneyrarhreppur mun ekki hafa verið tekið upp fyrr en á 18. öld. Verslun hófst í hreppnum 1788 og Siglufjörður varð að löggiltum verslunarstað árið 1818. Þá var 161 íbúi í hreppnum, þar af 8 í kaupstaðnum. Einni öld síðar, árið 1918, fékk Hvanneyrarhreppur kaupstaðarréttindi og hét eftir það Siglufjarðarkaupstaður.

Fjörðurinn er lítill og þröngur, umlukinn háum og bröttum fjöllum. Þar er mjög góð höfn frá náttúrunnar hendi en undirlendi lítið, nema inn af botni fjarðarins og á Hvanneyrinni vestan hans, og þrengdist því fljótt að byggðinni þegar fólki fjölgaði. Snjóflóðahætta er víða mikil í firðinum og 12. apríl 1919 fórust 9 manns í snjóflóði í ofurlitlu þorpi sem þá var risið austan fjarðarins og um sama leyti 7 í Engidal, sem er vestan Siglufjarðar en í Hvanneyrarhreppi, og 2 í Héðinsfirði, auk þess sem mörg mannvirki eyðilögðust, þar á meðal fyrsta stóra fiskimjölsverksmiðja á Íslandi. Alls fórust því 18 manns í hreppnum í þessari snjóflóðahrinu.

Í bænum bjuggu 1219 manns árið 2015, sem er mikil fækkun frá blómaskeiði bæjarins á fjórða og fimmta áratugnum. Árið 1950 bjuggu 3100 manns á Siglufirði og var það þá fimmti stærsti kaupstaður landsins, auk þess sem fjöldi aðkomumanna kom þangað til vinnu um stundarsakir og í brælum þegar ekki gaf til veiða lágu tugir eða jafnvel hundruð skipa á firðinum. Þetta blómaskeið Siglufjarðar var afleiðing mikilla síldveiða fyrir Norðurlandi sem hófust árið 1903. Það voru Norðmenn sem hófu veiðarnar en fljótlega fóru Íslendingar sjálfir að veiða síldina og þá varð Siglufjörður helsti síldarbærinn vegna góðrar hafnaraðstöðu og nálægðar við miðin. Þar voru nokkrar síldarbræðslur, þar á meðal sú stærsta á landinu, og yfir 20 söltunarstöðvar þegar best lét.

Herring2.jpg

Á síldarárunum, eins og þau urðu síðar kölluð, var mikið um að vera á Siglufirði og oft mikið um farandverkafólk sem vann í törnum og fékk vel greitt fyrir miðað við það sem annars staðar fékkst, sem varð til þess að Siglufjörður var stundum kallaður Klondike Íslands. Sum árin var verðmæti síldarútflutnings frá Siglufirði yfir 20% af öllum útflutningi Íslendinga. Siglfirðingar minnast þessa tímabils enn í dag, því í bænum er starfandi Síldarminjasafn og árlega er haldin „Síldarævintýrið á Sigló“ um verslunarmannahelgi. Áður en síldin kom til sögunnar hafði Siglufjörður einkum verið þekktur fyrir hákarlaveiðar en þar var mikil hákarlaútgerð.

Halla fór undan fæti á sjötta áratugnum, þegar síldin brást mörg ár í röð og íbúum fækkaði. Afli jókst aftur en árið 1964 hvarf síldin af norðlenskum miðum og 1968 alveg af Íslandsmiðum. Allöflug togaraútgerð hófst frá Siglufirði upp úr 1970, auk þess sem loðnubræðsla var stunduð í gömlu síldarbræðslunni og seinna kom rækjuvinnsla til sögunnar. Þó hefur íbúum fækkað jafnt og þétt en heldur hefur hægt á fækkuninni á síðustu árum.

Í janúar 2006 samþykktu Siglfirðingar og Ólafsfirðingar í kosningum að sameina bæjarfélögin tvö. Sameiningin gekk í gildi 11. júní 2006 að afloknum sveitarstjórnarkosningum 27. maí. Í kosningu um nafn á sameinað sveitarfélag varð tillagan „Fjallabyggð“ ofan á.

Places

Legal status

Siglufjörður er bær sem stendur við samnefndan fjörð á mið-Norðurlandi nyrst á Tröllaskaga. Siglufjörður var áður sjálfstætt bæjarfélag en er nú ásamt Ólafsfirði hluti af sveitarfélaginu Fjallabyggð. Íbúar eru rúm 1200.

Functions, occupations and activities

Mandates/sources of authority

Einn þekktasti íbúi Siglufjarðar á fyrri tíð var séra Bjarni Þorsteinsson, sem varð sóknarprestur Siglufjarðar 1888 og gegndi því embætti í hálfa öld. Hann lét til sín taka í mörgum framfaramálum en er þó þekktastur fyrir tónverk sín og söfnun íslenskra þjóðlaga, en óhætt er að segja að hann hafi bjargað mörgum þeirra frá glötun. Nú er Þjóðlagasetur sr. Bjarna Þorsteinssonar rekið á Siglufirði og var það vígt árið 2006 í tilefni af aldarafmæli útkomu þjóðlagasafns Bjarna. Einnig er árlega haldin þjóðlagahátíð á Siglufirði. Síldarminjasafnið á Siglufirði er eitt virtasta safn landsins og það eina sem hlotið hefur evrópsku safnaverðlaunin. Ljóðasetur Íslands tók til starfa á Siglufirði árið 2011. Frú Vigdís Finnbogadóttir, fyrrverandi forseti Íslands, vígði setrið við hátíðlega athöfn þann 8. júlí það ár. Á setrinu er leitast við að kynna gestum íslenskan kveðskap á fjölbreyttan og lifandi hátt. Ljóðahátíðin Glóð hefur verið haldin árlega á Siglufirði frá árinu 2007 og mörg af þekktustu ljóðskáldum landsins hafa komið þar fram auk heimamanna. Það eru Ungmennafélagið Glói og Félag um Ljóðasetur Íslands sem standa að hátíðinni. Alþóðlega samvinnuverkefnið REITIR hefur einnig verið haldið árlega á Siglufirði síðan 2012.

Internal structures/genealogy

Síldarsaga Siglufjarðar; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1959
En Óskar sagði bara þegðu Gotti; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1974
Ævintýrin á Siglufirði; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1971
Búðarráp á Siglufirði; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1996
Jarðgöng til Úlfsdala; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1959
Frá Siglufirði í Fljót; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1944
Siglufjörður; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1925
Systurskip Tröllafoss; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1948

General context

Relationships area

Related entity

Jóninna Sveinsdóttir (1900-1976) ljósmóðir Miðfirði (5.1.1900 - 4.10.1976)

Identifier of related entity

HAH06602

Category of relationship

associative

Dates of relationship

1.6.1944 - 1970

Description of relationship

Related entity

Steinunn Sveinsdóttir (1934-2019) Siglufirði (6.1.1934 - 3.2.2019)

Identifier of related entity

HAH06273

Category of relationship

associative

Dates of relationship

6.1.1934

Description of relationship

fædd þar

Related entity

Snorri Dalmar Pálsson (1917-2006) Akureyri (28.12.1917 - 2.2.2006)

Identifier of related entity

HAH08786

Category of relationship

associative

Dates of relationship

28.12.1917

Description of relationship

fæddur þar

Related entity

Sigríður Blöndal (1865-1929) prestsfrú Siglufirði (11.4.1865 - 25.2.1929.)

Identifier of related entity

HAH07078

Category of relationship

associative

Dates of relationship

1888 - 1929

Description of relationship

Prestsfrú Hvanneyri

Related entity

Margrét Eggertsdóttir (1868-1929) Siglufirði (23.8.1868 - 13.9.1929)

Identifier of related entity

HAH06399

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

búsett þar

Related entity

Kristín Kristjánsdóttir (1894-1977) Hóli Siglufirði (12.12.1894 - 22.6.1977)

Identifier of related entity

HAH09496

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Húsfreyja Hóli

Related entity

Ingiríður Hannesdóttir (1871-1922) Þröm í Langholti (1.9.1871 - 1.1952)

Identifier of related entity

HAH09394

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Húsfreyja þar

Related entity

Þuríður Gunnarsdóttir (1913-1958) Siglufirði (13.2.1913 - 13.9.1958)

Identifier of related entity

HAH09124

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Húsfreyja þar

Related entity

Sigþór Magnússon (1893-1918) Bókari Siglufirði, frá Ægissíðu (11.8.1893 - 7.7.1918)

Identifier of related entity

HAH06208

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Bóksali þar

Related entity

Hreggviður Þorsteinsson (1880-1931) kaupmaður á Ísafirði (5.10.1880 - 21.1.1931)

Identifier of related entity

HAH06411

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Verslunarstjóri þar

Related entity

Wilhelm Marzilíus Jónsson (1869-1938) verslunarmaður Jaðri Skagaströnd (2.3.1869 - 25.8.1938)

Identifier of related entity

HAH06594

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Kaupmaður og bókhaldari á Siglufirði 1930

Related entity

Siglufjarðarkirkja (1614 -)

Identifier of related entity

HAH00918

Category of relationship

associative

Dates of relationship

1614

Description of relationship

Related entity

Helga Dóra Ottósdóttir (1949) Siglufirði (28.8.1949 -)

Identifier of related entity

HAH06946

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Túngöru 20, 1971

Related entity

Kári Snorrason (1935) Blönduósi (14.9.1935 -)

Identifier of related entity

HAH06205

Category of relationship

associative

Dates of relationship

14.9.1935

Description of relationship

fæddur þar

Related entity

Páll Friðrik Halldórsson (1875-1941) frá Meðalheimi, verslunarstjóri á Akureyri (24.3.1875 - 10.11.1941)

Identifier of related entity

HAH06521

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Verslunarstjóri þar

Related entity

Halldór Guðmundsson (1889-1975) Siglufirði (23.5.1889 - 28.1.1975)

Identifier of related entity

HAH04649

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Útgerðarmaður og kaupmaður á Siglufirði.

Related entity

Guðrún Björnsdóttir (1884-1973) skólastjóri (28.6.1884 - 15.12.1973)

Identifier of related entity

HAH04225

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

bæjarfulltrúi þar

Related entity

Guðfinna Thorberg (1865-1900) Höfn í Siglufirði, frá Gröf á Vatnsnesi (4.7.1865 - 6.1.1900)

Identifier of related entity

HAH03881

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Húsfreyja Höfn

Related entity

Halldóra Einarsdóttir (1865-1957) Kirkjubæ (24.1.1865 - 6.9.1957)

Identifier of related entity

HAH04705

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Húsfreyja þar

Related entity

Þóra Jónsdóttir (1895-1966) skáldkona Siglunesi, frá Kirkjubæ í Norðurárdal (23.8.1895 - 23.10.1966)

Identifier of related entity

HAH06452

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Húsfreyja á Siglunesi

Related entity

Björg Þorkelsdóttir (1883-1972) Refsstöðum á Laxárdal fremri ov (19.6.1883 - 19.1.1972)

Identifier of related entity

HAH02759

Category of relationship

associative

Dates of relationship

1932-1943

Description of relationship

Húsfreyja Efri-Skútu

Related entity

Páll Dalmar Sigurjónsson (1894-1970) ritstjóri Siglufirði (9.6.1894 - 18.1.1970)

Identifier of related entity

HAH06458

Category of relationship

associative

Dates of relationship

frá 1907

Description of relationship

Barn þar

Related entity

Ásgeir Jónsson (1871-1923) Sellátrum við Reyðarfjörð (31.1.1871 - 2.12.1923)

Identifier of related entity

HAH03625

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

búsettur þar

Related entity

Hólmfríður Sigurjónsdóttir (1899-1992) Hafnarfirði (5.8.1899 - 13.8.1992)

Identifier of related entity

HAH06691

Category of relationship

associative

Dates of relationship

frá 1907

Description of relationship

barn þar

Related entity

Sigurjón Júlíus Nordal Sigurjónsson (1901-1967) Reykjavík (12.7.1901 - 7.12.1967)

Identifier of related entity

HAH06503

Category of relationship

associative

Dates of relationship

frá 1907

Description of relationship

Related entity

Sveinn Ásmundsson (1909-1966) byggingameistari Blönduósi, frá Ásbúðum á Skaga, (16.6.1909 - 26.2.1966)

Identifier of related entity

HAH06493

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Byggingameistari þar

Related entity

Jóhann Georg Sigurjónsson (1903-1970) Siglufirði (18.3.1901 - 7.12.1967)

Identifier of related entity

HAH05308

Category of relationship

associative

Dates of relationship

frá 1907

Description of relationship

Related entity

Jósep Lárusson Blöndal (1875-1966) Siglufirði (19.8.1875 - 8.6.1966)

Identifier of related entity

HAH06549

Category of relationship

associative

Type of relationship

Jósep Lárusson Blöndal (1875-1966) Siglufirði

is the associate of

Siglufjörður

Dates of relationship

Description of relationship

Símstöðvarstjóri og kaupmaður á Siglufirði. Síldarmatsmaður

Related entity

Tröllaskagi (874 -)

Identifier of related entity

HAH00884

Category of relationship

associative

Type of relationship

Tröllaskagi

is the associate of

Siglufjörður

Dates of relationship

Description of relationship

Access points area

Subject access points

Place access points

Occupations

Control area

Authority record identifier

HAH00917

Institution identifier

IS HAH

Rules and/or conventions used

Status

Final

Level of detail

Full

Dates of creation, revision and deletion

GPJ skráning 4.7.2020

Language(s)

  • Icelandic

Script(s)

Maintenance notes

  • Clipboard

  • Export

  • EAC

Related subjects

Related places