Fyrirtæki/stofnun

Vatnsdalsá

(1000-2019)

Vatnsdalsá er ein þekktasta laxveiðiá landsins. Hún er fræg fyrir stórlaxa sína og ósjaldan veiðast í henni stærstu laxar á Íslandi hvert sumar. Mjög gott aðgengi er að veiðistöðum árinnar og lítill tími fer í akstur á milli veiðistaða.

Þótt stutt sé á milli vatna liggja vatnaskil á Auðkúluheiði á milli þeirra þannig að afrennsli Mjóavatns, Eyjavatns og Vestara-Friðmundarvatns er til Vatnsdals en hin vötnin hafa afrennsli til Blöndu.

Árið 1936 hófu menn að stunda stangveiði í Vatnsdalsá og var þá veiðiréttur til stangveiði fyrst leigður út. Fram að þeim tíma hafði eingöngu verið stunduð netaveiði í ánni. Veiðifélag Vatnsdalsár varð til samhliða þessum breytingum.

Í dag er eingöngu veitt á flugu á laxveiðisvæðum árinnar og með breyttu veiðifyrirkomulagi frá árinu 1997, "veitt og sleppt", er laxinum sleppt aftur í ána.

Vatnsdalsá er dragá sem myndast úr kvíslum á víðlendum Grímstungu- og Haukagilsheiði. Þaðan sem Mið- og Fellakvísl sameinast heitir áin Vatnsdalsá. Réttarhóll er eyðibýli austan Fellakvíslar, en þar bjó um tíma Björn Eysteinsson (1848-1939). Skínandi er efsti fossinn á fjallsbrún og þar nokkru neðar eru Keráfoss og Rjúkandi.

Skammt frá bænum Forsæludal er Dalsfoss. Mörgum veiðimanninum þykir tilkomumikið að koma að þessum mikla fossi, en margir góðir veiðistaðir eru á þessu svæði. Þeir veiðistaðir eru tilkomnir vegna gerð laxastiga við Stekkjarfoss, sem er töluvert neðar, árið 1983. Guðmundur Gunnarsson, verkfræðingur, gerði teikningu að stiganum en verkstjóri hans var Jón V. Jónsson, bóndi. Þeir sem unnu þetta mikilvæga verkefni voru Jón Gunnarsson, Björn Líndal, Gunnar Örn Guðmundsson og Geir Björnsson. Þeir þekktust betur undir nafninu "Stigamenn", en það nafn var þeim gefið af Sigríði Sigfúsdóttur í Forsæludal.

Töluvert neðar í dalnum er Stekkjarfoss, sem er góður veiðistaður.

Vatnsdalur er um 25 km langur og liggur milli Víðidalsfjalls og Vatnsdalsfjalls. Mikil skriðuföll hafa orðið í Vatnsdalsfjalli forðum og hafa bæir eyðst í slíkum hamförum, t.a.m. Skíðastaðir árið 1545 og Bjarnastaðir árið 1720.

Áshreppur; Vatnsdalur:

Mikil náttúrufegurð ríkir í dalnum og eitt af sérkennum hans eru Vatnsdalshólar, sem eru við mynni dalsins. Þeir eru einkennilegir ásýndum og ná yfir rúmlega fjögurra ferkílómetra svæði. Þeir eru í hinum ýmsu stærðum, allt frá litlum þúfum upp í 40-50 metra háir. Lengi vel var óvíst um uppruna þeirra, en í dag þykir enginn vafi leika á að um er að ræða heljarmikið skriðufall úr Vatnsdalsfjalli löngu fyrir landnám, líklegast stærsta berghlaup sem runnið hefur niður hlíðar Vatnsdalsfjalls. Í Vatnsdalshólum var forðum aftökustaður rétt við þjóðveginn. Samkvæmt heimildum fór síðasta aftakan þar fram á Þrístöpum árið 1830.

Vatnsdalshólar hafa verið taldir meðal þriggja náttúrufyrirbrigða hér á Íslandi sem eru óteljandi, en hin tvö eru vötnin á Arnarvatnsheiði og eyjarnar á Breiðafirði.

Sunnan undir Vatnsdalshólum er Þórdísarlundur, vestan vegar, en það er skógarreitur sem Húnvetningafélagið í Reykjavík hefur ræktað og girt. Þar er minnisvarði um fyrsta innfædda Húnvetninginn, Þórdísi dóttur Ingimundar gamla að Hofi, sem talin er hafa fæðst þarna árið 895, skammt frá þar sem nú er veiðihúsið Flóðvangur, en þar dvelja veiðimenn sem veiða á laxasvæði árinnar.

Dalsfoss í Vatnsdalsá (874-)

Undirfell í Vatnsdal ((1930))

Rjúkandi, foss í Vatnsdalsá (874-)

Skessufossar í Vatnsdalsá (874 -)

Rjóðurháls, Vaglakvísl, Hólkotskvísl og Tunguá í Vatnsdal (874 -)

Skínandi í Vatnsdalsá (874-)

Kerafossar í Vatnsdalsá (874-)

Gilá í Vatnsdal bændabýli, á og foss (874 -)

Vatnsdalshólar bær og náttúra ((1100))

Þórormstunga í Vatnsdal ((950))

Eylendi í Þingi ((1930))

Vatnsdalur (um 880 -)

Þjófakvísl á Grímstunguheiði ((1000-2019))

Undirfellsrétt (1853-)

Forsæludalur í Vatnsdal ((1950))

Gilsstaðir í Vatnsdal ((1300))

Flaga í Vatnsdal ((1920))

HAH00513

IS HAH-Nat

Loka

Fullt

GPJ 16.4.2019

• íslenska