Corporate body

Útibleiksstaðir Ytri-Torfustaðahreppi V-Hvs

(1780)

Heggstaðanes eða Bálkastaðanes kallast nesið milli Hrútafjarðar og Miðfjarðar. Er það framhald af Hrútafjarðarhálsi með áþekku landslagi en láglendara. Þar er mýrlent með melholtum á milli. Hæst er nesið utanvert, milli bæjanna Heggstaða (að austanverðu) og Bálkastaða (að vestanverðu), 184 metrar yfir sjávarmáli. Kallast landið þar Heggstaðaheiði.

Sauðfjárrækt er mikil á nesinu; er það grösugt og mikil sauðalönd. Þar fóru fyrstu fjárskipti á Íslandi fram árið 1937 og var fé tekið á ný úr Norður-Þingeyjarsýslu. Þá er þar æðardúntekja - mest á Heggstöðum en einnig á Bálkastöðum og Bessastöðum. Yfir Heggstaðanesháls liggur malarvegur fær öllum fólksbílum en hann var mikið betrumbættur haustið 2006. Var þetta aðalvegurinn á nesinu lengst af þar sem fólk á nesinu hafði lítið að sækja fram í Hrútafjörð. Heggstaðanes tilheyrði Ytri-Torfustaðahreppi fram til ársins 1998 en er síðan hluti af Húnaþingi vestra. Kirkjusókn er að Melstað. Fjórir bæir eru á nesinu: Bessastaðir og Bálkastaðir að vestanverðu og Útibleiksstaðir og Heggstaðir að austanverðu. Útibleiksstaðir eru í eyði. [Í Lögbýlaskrá frá 2017 er jörðin ekki sögð í eyði. Eigandi þá; Ingibjörg Guðmundsdóttir]

Frá botni Miðfjarðar út á Heggstaðanestá eru 13,6 kílómetrar beina sjóleið en frá botni Hrútafjarðar eru 34,7 kílómetrar beina sjóleið, þar af 20,3 kílómetrar frá Heggstaðanestá að Reykjarifi í Hrútafirði.

Á Heggstaðanesi er fjölskrúðugt fuglalíf og finnst mörgum skemmtilegt að ganga fyrir nesið frá Heggstöðum til Bálkastaða, eða öfugt. Þar má sjá fugla eins og hrafn, æðarfugl, fýl og kríu, að ógleymdum haferni ásamt ýmsum smáfuglum.

Heggstaðanes eða Bálkastaðanes kallast nesið milli Hrútafjarðar og Miðfjarðar. Er það framhald af Hrútafjarðarhálsi með áþekku landslagi en láglendara. Þar er mýrlent með melholtum á milli. Hæst er nesið utanvert, milli bæjanna Heggstaða (að austanverðu) og Bálkastaða (að vestanverðu), 184 metrar yfir sjávarmáli. Kallast landið þar Heggstaðaheiði.

Sauðfjárrækt er mikil á nesinu; er það grösugt og mikil sauðalönd. Þar fóru fyrstu fjárskipti á Íslandi fram árið 1937 og var fé tekið á ný úr Norður-Þingeyjarsýslu. Þá er þar æðardúntekja - mest á Heggstöðum en einnig á Bálkastöðum og Bessastöðum. Yfir Heggstaðanesháls liggur malarvegur fær öllum fólksbílum en hann var mikið betrumbættur haustið 2006. Var þetta aðalvegurinn á nesinu lengst af þar sem fólk á nesinu hafði lítið að sækja fram í Hrútafjörð. Heggstaðanes tilheyrði Ytri-Torfustaðahreppi fram til ársins 1998 en er síðan hluti af Húnaþingi vestra. Kirkjusókn er að Melstað. Fjórir bæir eru á nesinu: Bessastaðir og Bálkastaðir að vestanverðu og Útibleiksstaðir og Heggstaðir að austanverðu. Útibleiksstaðir eru í eyði.

Frá botni Miðfjarðar út á Heggstaðanestá eru 13,6 kílómetrar beina sjóleið en frá botni Hrútafjarðar eru 34,7 kílómetrar beina sjóleið, þar af 20,3 kílómetrar frá Heggstaðanestá að Reykjarifi í Hrútafirði.

Á Heggstaðanesi er fjölskrúðugt fuglalíf og finnst mörgum skemmtilegt að ganga fyrir nesið frá Heggstöðum til Bálkastaða, eða öfugt. Þar má sjá fugla eins og hrafn, æðarfugl, fýl og kríu, að ógleymdum haferni ásamt ýmsum smáfuglum.

Útibleiksstaðir í Miðfirði, er með réttu munu heita Útiblígsstaðir; útiblígur þá sá, er mjög þarf að neyta sjónar úti við = smali, líkt og lambablígur hór. I Noregi eru og örnefnin Bliighsrud og Bliigsætr (nú Blikset) sbr. Fritzner og Lind, einmitt samkynja þessum nöfnum Lambablígs og Útiblígs, og með sömu framburðarbreytingu, í breyzt í i og g í k. Þykist ég sannfærður um, að skýringin á þessum jarðanöfnum er rétt, og að hiklaust eigi að setja Lambablígsstaði í stað hinna fornu afbakana (Lambabliks-, Lambableiks- o. s. frv.), og það því fremur, sem ég fann nafnið Útiblígsstaðir í handriti Daða fróða, eptir að rannsókninni um nöfn þessi var lokið og þessu slegið föstu (sbr. aths. við Útiblígsataði). Liklega eru örnefnin Bleiksdalur á Kjalarnesi og Bleiksmýrardalur í Fnjóskadal á sama hátt = Bligsdalur og Blígsmýrardalur.

Reynir Jónsson (1924-2012) keypti jörðina 1958 og bjuggu þar til 1972

Salóme Jóhannesdóttir (1886-1975) Söndum í Miðfirði (27.8.1886 - 24.5.1975)

Pálína Ragnhildur Björnsdóttir (1857-1917) Efra-Núpi Miðfirði (1.7.1857 - 3.12.1917)

Hólmfríður Guðmundsdóttir (1836-1925) Blöndubakka og Efri-Lækjardal (5.1.1836 - 11.6.1925)

Stefán Þorsteinsson (1845-1918) Sauðadalsá (29.9.1845 - 13.2.1918)

Páll Leví Jónsson (1854-1922) Heggstöðum (25.12.1854 - 26.4.1922)

Ingibjörg Jóhannesdóttir (1875-1957) Efra-Núpi (15.3.1875 - 21.12.1957)

Eggert Björnsson (1864) frá Útibleiksstöðum, Saskatchewan Kanada (18.10.1864 -)

Ásgeir Ingimundarson (1881-1948) frá Útibleiksstöðum (6.9.1881 - 4.1.1948)

Sigvaldi Björnsson (1873-1945) Brekkulæk Miðfirði (16.11.1873 - 13.12.1945)

Heggstaðanes ((874))

Ingimundur Jakobsson (1835-1915) Svarðbæli ov í Miðfirði (15.6.1835 - 22.3.1913)

Jón Björnsson Burns (1858-1947) frá Útibleiksstöðum (1.8.1858 - 3.5.1947)

Jóhannes Jóhannesson (1848-1922) Útibleiksstöðum (10.2.1848 - 19.3.1922)

Björnólfsstaðir í Langadal ([1200])

HAH00931

Héraðsskjalasafn Austur-Húnavatnssýslu (1966)

IS HAH

Final

Partial

GPJ skráning 17.9.2020

• Icelandic

Guðmundur Paul
Árbók hins íslenzka fornleifafélags 1923. https://timarit.is/page/2048865?iabr=on