Fyrirtæki/stofnun

Fúlakvísl á Kili

874-

Fúlakvísl, kemur undan Langjökli og fellur í Hvítárvatn.

Suður af Kili falla Fúlakvísl, Svartá og Jökulkvísl.
Fúlakvísl kemur upp í vestari Þjófadalnum, í jökulkrók þeim, sem verður norðan við Fögruhlíð. Neðan við þennan jökulkrók, fellur í hana lítil kvísl, sem kemur norðan með jöklinum og rennur eftir daldragi því, sem gengur norður frá dalnum. Upptök hennar er undan Lagjökli (1927 voru upptök hennar ókunn). Önnur kvísl rennur í Fúlukvísl austur af Fögruhlíð. Kemur hún úr skriðjökli þeim, sem gengur niður í Sanddal og fram á Fögruhlíðina. Þriðja kvíslin kemur úr Sanddal. Rennur hún, að sögn, úr litlu vatni, sem liggur innst í Sanddal og Fúlavatn er nefnt (Thoroddsen: Ferðabók II. bd., bls. 193). Mun hún og vatnið hafa aðrensli frá jöklum þeim, sem ganga niður í dalbotninn. Fjórða kvíslin kemur úr eystri Þjófadalnum (Miðdal). Hún er nefnd Þjófadalsá. Er hún lítill bergvatnslækur og fellur í Fúlukvísl norður af Múla. Fimmta kvíslin kemur ofan úr Hrútafelli milli Múla og Þverbrekkna. Loks koma nokkrir smálækir fram úr hlíðum Hrútafells að austan og falla í Fúlukvísl sunnan við Þverbrekkur.

Í Þjófadalnum fellur Fúlakvísl á eyrum, og er þegar allmikið vatn, stórgrýtt og straumhörð. En er dalnum sleppir, kastast áin upp að Kjalhrauni og hefir grafið sér djúpt og þröngt gil meðfram hrauninu, og nær það suður fyrir Þverbrekkur. Undan Múla, neðan við kjaftinn á Þjófadalnum, er gilið hyldjúpt, en örmjótt, svo að breiddin er varla meira en 1-2 metrar, þar sem mjóst er. Þrengsli þessi heita Hlaup. Má þar vel stökkva yfir gilið, og heyrt hefi ég, að þar hafi verið farið með hest. En uggvænlegt er að horfa niður í Hlaupin. Áin byltist djúpt í dimmu gilinu.

Frá Múla rennur Fúlakvísl í stórum sveig austur fyrir Þverbrekkur og vestur með þeim að sunnan upp að hlíðum Hrútafells. Á þeirri leið rennur hún í gljúfri, en er því sleppir, fellur hún fram á eyrar, og hefir fylt framburði allstórt stöðuvatn undir Hrútafelli. Kastast hún síðan á eyrum niður að Baldheiði og er víða reið, en með fram Baldheiði og Hrefnubúðum rennur hún í grunnu gili, er hún hefir skorið sjer milli hrauns og hlíða, og er ófœr á þeirri leið. Frá suðurhorni Hrefnubúða fellur hún fram um breiðar malareyrar og kvíslast síðan út um Hvítárnes, en það er óseyri hennar, er hún hefir borið fram í Hvítárvatn. Venjulega er áin góð yfirferðar á eyrunum neðan við Hrefnubúðir.

Pálmi Hannesson

IS HAH

Loka

Fullt

18.3.2023

• íslenska

GPJ
Réttur 1.7.1927. https://timarit.is/page/4089015?iabr=on