Bessastaðir á Heggstaðanesi

Identity area

Type of entity

Corporate body

Authorized form of name

Bessastaðir á Heggstaðanesi

Parallel form(s) of name

Standardized form(s) of name according to other rules

Other form(s) of name

Identifiers for corporate bodies

Description area

Dates of existence

(1300)

History

Syðri-Bessastaðir stendur við Hrútafjörð austanverðan, gegnt Kollsá í Strandasýslu. Bærinn stendur á mel sksmmt neðan vegar. Landið er að mestu gróið, en víða raklent. Gott beitarland. Íbúðarhús byggt úr steini 1939, 180 m³, hefur staðið autt í mörg ár, peningahús mjög léleg. Tún 836 ha.

Bessastaðir. Bærinn stendur neðan allhárra melaer loka fyrir útsýni til austurs. Sjávargata er stutt en brött. Beitiland gott. Báðir bæirnir eru nytjaðir af sömu ábúendum og eru 14 km²
Íbúðarhús byggt úr steini 1932, 397 m³. Fjós fyrir 15 kýr og fjárhús yfir 400 fjár. Hlöður 1100 m³. Tún 22,3 ha. Áhöfn um 1975; 22 nautgripir, 440 fjár og 23 hross.

Places

Legal status

Functions, occupations and activities

Mandates/sources of authority

Elstu ritheimildir Jarðarinnar er fyrst getið í Auðunarmáldaga 1318 og segir að kirkjan á Stað eigi: „firi Bessastöðum fiordung j hualreka“. Ítak Staðarkirkju í Bessastöðum er einnig nefnt í Máldögum Péturs biskups Nikulássonar frá 1394 og Ólafs biskups Rögnvaldarsonar 1461. Aftur kemur jörðin fyrir 1426 þá í lögmannsdómi og um það segir: „Dómr tólf manna útnefndr af Rafni lögmanni Guðmundarsyni geinginn að Þorkelshóli í Víðidal um mál þeirra Jóns Jónssonar og Arnbjarnar Einarssonar; kærði Jón til Arnbjarnar domsróf, að hann hefði leyfislaust búið að eignarjörð sinni Söndum í Miðfirði í tíu ár og hefði einnig leyfislaust bygt jarðir sínar hálfar Aðalból, Bessastaði, Oddstaði og Bálkastaði“. Í jarðabók Árna og Páls segir um eignarhald jarðar: „Eigandinn kóngl. Majestat, og liggur þessi jörð til Þíngeyrarklausturs. Ábúandinn Bjarni Ólafsson“.6

Jarðamat Bessastaðir voru að fornu metnir á 16 hundruð en samkvæmt nýju jarðamati 1861 á 16,3 hundruð.7 Í jarðabók Árna og Páls segir: „Jarðardýrleiki xvi hundruð, eftir því sem tvær tíundir hafa goldist til kirkju og fátækra, það lengst menn til muna“. Jarðamat 1978 var 274 þús

Internal structures/genealogy

General context

Alls voru fjórar fornleifar skráðar innan rannsóknarsvæðis, allt vörður. Tvær þeirra eru nefndar í örnefnaskrá, Jóhönnuvarða og Flúruvarða en hinar hafa líklega fengið nafn síðar og eru nefndar Stelpa og Kerling af ábúendum á Bessastöðum. Fleiri vörður Karl, Strákur og Niðursetningur eru í vörðuröð, með Stelpu og Kerlingu en voru allar utan skráningarsvæðis. Óvíst er um aldur minjanna en Bjarni Einarsson telur að þær hafi verið hlaðnar í hjásetum í gegnum aldirnar en líklega verið endurhlaðnar og ef til vill fengið ný nöfn með nýjum ábúendum í kringum aldamótin 1900. Sé sýnt að vörðurnar komi til með að verða fyrir raski af völdum framkvæmdanna ber að sækja um leyfi til Fornleifaverndar ríkisins til að fjarlægja þær eða hylja (sbr. 10. gr. Þjóðminjalaga frá 2000).

Relationships area

Related entity

Ólafía Ólafsdóttir (1876-1960) Hafnarfirði frá Bessastöðum Miðfirði (25.7.1876 - 13.1.1960)

Identifier of related entity

HAH07460

Category of relationship

associative

Dates of relationship

25.7.1876

Description of relationship

fædd þar

Related entity

Heggstaðanes ((874))

Identifier of related entity

HAH00577

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Guðmundur Arason (1830-1918) Ytrivöllum (2.11.1830 - 14.10.1918)

Identifier of related entity

HAH03962

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Húsmaður þar 1860

Related entity

Guðrún Bjarnadóttir (1875-1911) ljósmóðir Hnausakoti (23.3.1875 - 26.12.1911)

Identifier of related entity

HAH04249

Category of relationship

associative

Dates of relationship

23.3.1875

Description of relationship

fædd þar

Related entity

Hallfríður Björnsdóttir (1899-1974) Litladal (11.4.1899 - 29.6.1974)

Identifier of related entity

HAH04736

Category of relationship

associative

Dates of relationship

11.4.1899

Description of relationship

fædd þar

Related entity

Jón Ingi Einarsson (1949) Blönduósi, Akureyri (6.10.1949 -)

Identifier of related entity

HAH05582

Category of relationship

associative

Type of relationship

Jón Ingi Einarsson (1949) Blönduósi, Akureyri

is the associate of

Bessastaðir á Heggstaðanesi

Dates of relationship

6.10.1949

Description of relationship

fæddur þar

Related entity

Bjarni Bjarnason (1840-1898) Bessastöðum og Ranhólum V-Hvs (19.5.1840 - 9.12.1898)

Identifier of related entity

HAH02653

Category of relationship

hierarchical

Type of relationship

Bjarni Bjarnason (1840-1898) Bessastöðum og Ranhólum V-Hvs

controls

Bessastaðir á Heggstaðanesi

Dates of relationship

Description of relationship

Húsbóndi þar

Related entity

Helga Sigríður Þorsteinsdóttir (1915-2011) Bessastöðum (30.4.1915 - 7.2.2011)

Identifier of related entity

HAH01418

Category of relationship

hierarchical

Type of relationship

Helga Sigríður Þorsteinsdóttir (1915-2011) Bessastöðum

controls

Bessastaðir á Heggstaðanesi

Dates of relationship

4.6.1938

Description of relationship

Húsfreyja þar

Related entity

Þuríður Þorvaldsdóttir (1892-1945) Bessastöðum í Miðfirði (25.5.1892 - 9.10.1945)

Identifier of related entity

HAH09142

Category of relationship

hierarchical

Type of relationship

Dates of relationship

Description of relationship

Húsfreyja þar 1930 og til dd

Related entity

Ólafur Guðmundsson (1832-1889) Bessastöðum Melstaðarsókn (8.8.1832 - 22.10.1889)

Identifier of related entity

HAH09348

Category of relationship

hierarchical

Type of relationship

Ólafur Guðmundsson (1832-1889) Bessastöðum Melstaðarsókn

controls

Bessastaðir á Heggstaðanesi

Dates of relationship

Description of relationship

Húsbóndi þar 1870 og 1880

Access points area

Subject access points

Place access points

Occupations

Control area

Authority record identifier

HAH00818

Institution identifier

Rules and/or conventions used

Status

Final

Level of detail

Partial

Dates of creation, revision and deletion

GPJ 18.2.2020. Innsetning og skráning

Language(s)

  • Icelandic

Script(s)

Sources

Guðmundur Paul
Húnaþing II bls 526-527
file:///C:/Users/Notandi/AppData/Local/Microsoft/Windows/INetCache/IE/IYSOP8YK/bsk-2008-79-heggstadanes.pdf

Maintenance notes

  • Clipboard

  • Export

  • EAC

Related subjects

Related places