Fyrirtæki/stofnun

Þingvallavatn

874 -

Þingvallavatn, til forna kallað Ölfusvatn, er stærsta náttúrulega stöðuvatn Íslands og er 83,7 km2 að flatarmáli.[1] Í Þingvallavatni eru tvær megineyjar, Sandey og Nesjaey og milli þeirra er Heiðarbæjarhólmi. Við norðanvert vatnið eru Þingvellir, suðaustan af því er Úlfljótsvatn.

Þar sem Þingvallavatn er dýpst er það 114 m. Mest af vatninu kemur beint úr uppsprettum og því er aðeins lítill hluti þess úr ám. Þó renna árnar Villingavatnsá, Ölfusvatnsá og Öxará í Þingvallavatn. Úr vatninu rennur Sogið, en það er stærsta lindá á Íslandi. Þrjár fiskategundir lifa í Þingvallavatni, en þær eru: bleikja, hornsíli og urriði.[2] Í Þingvallavatni eru fjögur afbrigði af bleikju, fleiri en fundist hafa í nokkru öðru vatni í heiminum, og allar eru þær einstakar fyrir vatnið.

Þingvallavatn er í sigdæld sem nær frá Langjökli suður í Hengil og frá Botnssúlum í vestri til Lyngdalsheiðar í austri. Þingvallavatn er stærsta stöðuvatn á Íslandi um 84 ferkílómetrar og er yfirborð þess í um 100,5 metra hæð yfir sjávarmáli. Mesta dýpi vatnsins er 114 metrar og því nær það niður fyrir sjávarmál.

Vatnasvið Þingvallavatns hefur sömu stefnu og sprungurnar á svæðinu en tilvist þess er nátengd jarðsögu svæðisins. Á vatnasviðinu er mikil úrkoma. Um 9/10 af innstreymi vatns í Þingvallavatn kemur neðanjarðar eftir sprungum að vatninu.

Einungis um 1/10 hluti innrennslisins er yfirborðsvatn sem kemur úr ýmsum lækjum og smáám en stærst þeirra er Öxará. Það vatn sem rennur í Þingvallavatn norðan úr Langjökli er um 20-30 ár á leiðinni og talið er að á ferð sinni komi það við í möttli jarðar á um 8 kílómetra dýpi. Rigningin sem fellur á hraunin skilar sér á 2-4 mánuðum í Þingvallavatn.

Sunnan við Þingvallavatn eru Nesjavellir sem eru eitt mesta háhitasvæði landsins. Þar hitnar vatn neðanjarðar vegna snertingar við heitt bergið og þrýstist upp um sprungur og misgengi undir Hengli. Orkuveita Reykjavíkur hefur virkjað háhitasvæðið til að hita upp kalt vatn til húshitunar með lágþrýstri gufu og borholuvatni en einnig til að framleiða rafmagn með háþrýstri gufu. Vatnasvið Þingvallavatns sem er um 1300 ferkílómetrar að stærð hefur að geyma ótrúlegar auðlindir fyrir komandi kynslóðir á Íslandi hreint og tært vatn til drykkjar og háhita sem virkjaður er á Nesjavallasvæðinu.

Þingvallabærinn (1892 -)

Þingvallakirkja (1859) (1859 -)

Öxará / Öxarárfoss ((1150))

HAH00860

IS HAH

Loka

Fullt

GPJ skráning 6.5.2020

• íslenska

Guðmundur Paul https://www.thingvellir.is/fraedsla/nattura/vatnasvid-thingvallavatns/