Hveravellir á Kili

Identity area

Type of entity

Corporate body

Authorized form of name

Hveravellir á Kili

Parallel form(s) of name

Standardized form(s) of name according to other rules

Other form(s) of name

Identifiers for corporate bodies

Description area

Dates of existence

(1950)

History

Hveravellir er jarðhitasvæði í um það bil 650 metra hæð á hálendi Íslands og jafnframt algengur áningarstaður þegar ferðast er um Kjöl. Elstu lýsingar af staðnum eru frá 1752 þegar Eggert Ólafsson og Bjarni Pálsson rituðu um hann í ferðabók sinni. Þeir lýsa hverum og sérstaka athygli þeirra vakti hver sem Eggert kallaði Öskurhól vegna druna og blísturshljóða sem úr honum komu. Mikil og litfögur hverahrúður eru á Hveravöllum.
Um 12 tíma reið er frá Mælifelli í Skagafirði á Hveravelli og álíka langt neðan úr byggð á Suðurlandi. Á Hveravöllum bjó Fjalla-Eyvindur og Halla kona hans þegar þau voru í útlegð. Sjást þar ýmsar minjar eftir búsetu þeirra, svo sem rúst af Eyvindarkofa og í hver einu sjást mannvirki sem virðast hafa verið notuð til suðu matvæla.
Sæluhús var byggt á Hveravöllum árið 1922 á fornum sæluhúsrústum. Það er úr torfi og grjóti og var endurhlaðið 1994. Ferðafélag Íslands reisti sæluhús á Hveravöllum árið 1938 og er það eitt af fáum sæluhúsum á landinu sem hituð eru með hveravatni. Nýtt hús var reist árið 1980 og nýtast bæði húsin ferðamönnum.
Veðurstofa Íslands hóf að reka mannaða veðurathugunarstöð á Hveravöllum árið 1965 og bjó þar fólk allt fram á 21. öld þegar mannaða stöðin var lögð niður og tekin upp sjálfvirkni í staðinn.

Places

Kjölur; Öskurhóll; Eyvindarkofi;

Legal status

Functions, occupations and activities

Mandates/sources of authority

Internal structures/genealogy

Listi yfir vetursetufólk veðurstöðvarinnar á Hveravöllum fer hér á eftir:

1) Ingibjörg Guðmundsdóttir og Björgvin Ólafsson, 9. september 1965 - 31. júlí 1966.
2) Hulda Hermóðsdóttir og Kristján Hjálmarsson, 1. ágúst 1966 - 31. júlí 1971.
3) Hilda Torfadóttir og Haukur Ágústsson, 1. ágúst 1971 - 31. júlí 1972.
4) Guðrún Halla Guðmundsdóttir og Árni Stefánsson, 1. ágúst 1972 - 31. júlí 1974.
5) Bergþóra Helgadóttir og Þorvaldur Stefán Jónsson, 1. ágúst 1974 - 31. júlí 1975.
6) Auður Brynja Sigurðardóttir og Páll Kristinsson, 1. ágúst 1975 - 8. ágúst 1979.
7) Bergrún H. Gunnarsdóttir og Gunnar Pálsson, 9. ágúst 1979 - 31. júlí 1981.
8) Jóhanna Sigríður Einarsdóttir og Ólafur Jónsson, 1. ágúst 1981 - 31. júlí 1984.
9) Guðný Lára Petersen og Þórður Axel Ragnarsson, 1. ágúst 1984 - 31. júlí 1986.
10) Kristín Auður Jónsdóttir og Sigurður Marísson, 1. ágúst 1986 - 31. júlí 1987.
11) Kristín Þorfinnsdóttir og Kristinn Pálsson, 1. ágúst 1987 - 31. júlí 1989.
12) Steinunn Heiðbjört Hannesdóttir og Arnar Jónsson, 1. ágúst 1989 - 31. júlí 1990.
13) Harpa Lind Guðbrandsdóttir og Grímur Sigurjónsson, 1. ágúst 1990 - 31. júlí 1992.
14) Jóna Björk Jónsdóttir og Kristinn Gunnarsson, 1. ágúst 1992 - 31. júlí 1994.
15) Sigrún Þórólfsdóttir og Magnús H. Björnsson, 1. ágúst 1994 - 31. júlí 1997.
16) María Svavarsdóttir og Vilhjálmur Kjartansson, 1. ágúst 1997 - 31. júlí 2000.
17) Kristín Björnsdóttir og Hafsteinn Eiríksson frá 1. ágúst 2000.

General context

Rekja má aðdraganda að stofnun veðurstöðvar á miðhálendinu til skýrslu sem dr. Anders Ångström, fyrrverandi veðurstofustjóri í Svíþjóð, samdi á árinu 1956 á vegum tækniaðstoðarstofnunar Sameinuðu þjóðanna og Alþjóðaveðurfræðistofnunarinnar Report on Meteorological Requirements of Iceland [3]. Í skýrslunni, sem gerð var fyrir ríkisstjórn Íslands og dagsett 10. desember 1956, var gerð stutt úttekt á starfsemi Veðurstofu Íslands, en einkum fjallað um starfsemi og þarfir tveggja nýstofnaðra deilda stofnunarinnar, veðurfarsdeildar og áhaldadeildar.

Meðal margra tillagna sem Ångström gerði í skýrslu sinni var að veðurskeytastöðvum yrði fjölgað um a.m.k. sex og að sett yrði upp, ef þess væri nokkur kostur, ein veðurstöð í að minnsta kosti 600 m hæð á hálendi landsins. Honum var ljóst að erfiðleikar kynnu að vera á að starfrækja stöðina allt árið, en taldi nauðsynlegt að kanna möguleika á að reka hana eins lengi árs og nokkur kostur væri. Þessar sem og aðrar tillögur sínar gerði Ångström að sjálfsögðu í samráði við Teresíu Guðmundsson veðurstofustjóra, en auk þess ræddi hann þær við viðkomandi deildarstjóra Veðurstofunnar.

Á næstu árum var veðurstöðvum í byggðum landsins smám saman fjölgað, en það var ekki fyrr en á árunum 1962-1965 að tækifæri skapaðist til lítils háttar veðurathugana að sumarlagi á fáeinum stöðum á hálendi landsins, aðallega á Hveravöllum og í Jökulheimum. Opnaðist þessi möguleiki í tengslum við skála- og staðarvörslu sem upp var tekin.

Það var svo Snorri Hallgrímsson, hinn þjóðkunni skurðlæknir og prófessor, sem vakti athygli Teresíu veðurstofustjóra á vísindasjóði Norður-Atlantshafsbandalagsins, en hann var fyrsti fulltrúi Íslands í vísindanefnd NATO sem stofnuð hafði verið nokkrum árum áður. Impraði hann á því hvort ekki væru verkefni á starfssviði Veðurstofunnar, sem vænlegt gæti verið að sækja um styrkveitingu til úr sjóðnum. Teresía tók þetta strax til athugunar og ræddi við nánustu samstarfsmenn sína á Veðurstofunni. Þóttu tvö verkefni einkum geta komið til greina. Var annað þeirra bygging og rekstur veðurrannsóknastöðvar á hálendi Íslands, en hitt var kaup og rekstur sjálfvirks veðurdufls sem lagt yrði við stjóra alllangt suðvestur af Reykjanesi

Relationships area

Related entity

Grettishellir í Kjalhrauni ((1950))

Identifier of related entity

HAH00352

Category of relationship

hierarchical

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Auðkúluheiði (1890)

Identifier of related entity

HAH00016

Category of relationship

hierarchical

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Beinhóll á Kili ((1880))

Identifier of related entity

HAH00063

Category of relationship

hierarchical

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Grjótá á Kjalvegi ((1950))

Identifier of related entity

HAH00279

Category of relationship

hierarchical

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Þjófadalir ((1950))

Identifier of related entity

HAH00331

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Kjölur (874 -)

Identifier of related entity

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Öskurhólshver á Hveravöllum (874-)

Identifier of related entity

HAH00821

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Access points area

Subject access points

Place access points

Occupations

Control area

Authority record identifier

HAH00320

Institution identifier

IS HAH-óby

Rules and/or conventions used

Status

Final

Level of detail

Full

Dates of creation, revision and deletion

GPJ 19.2.2019

Language(s)

  • Icelandic

Script(s)

Sources

https://is.wikipedia.org/wiki/Hveravellir
file:///C:/Users/Notandi/AppData/Local/Microsoft/Windows/INetCache/IE/6DJ3426Q/rit_2003_hveravellir_rs.pdf

Maintenance notes

  • Clipboard

  • Export

  • EAC

Related subjects

Related places