Vakursstaðir í Hallárdal

Identity area

Type of entity

Corporate body

Authorized form of name

Vakursstaðir í Hallárdal

Parallel form(s) of name

Standardized form(s) of name according to other rules

Other form(s) of name

Identifiers for corporate bodies

Description area

Dates of existence

(1900)

History

Vakursstaðir koma fyrst fyrir í Auðunarmáldaga frá 1318 þar sem segir að jörðin greiði tíund til Spákonufellskirkju og þar eigi heimilismenn leg í kirkjugarði. Vakursstaðir koma aftur fyrir í Testamentisbréfi frá 1431. Jörðin er komin í eigu Þingeyrarklausturs 1525. Bænhús var á Vakursstöðum og er þess fyrst getið kirknatali frá árinu 1461 þar sem segir að bænhús sé niðri.

Árið 1703 bjuggu fimm manns á Vakursstöðum en þegar flest var til heimilis 1890 voru þar 13 og var stundum tvíbýlt.5 Vakursstaðir fóru í eyði 1936 og voru síðustu ábúendur Frímann Lárusson og Þóra Frímannsdóttir.6
Eyðijörð frá 1936. Eigandi 1975; Guðmann Einar Bergmann Magnússon 9. desember 1913 - 22. nóvember 2000 Bóndi á Vindhæli, Vindhælishr., A-Hún. Var á Blönduósi 1930.

Places

Vindhælishreppur; Hallárdalur; Þverá; Bergsstaðir; Sæunnarstaðir; Bæjarskriða; Álfagróf; Djúpagil;

Legal status

Bænhús var á Vakursstöðum og er þess fyrst getið kirknatali frá árinu 1461 þar sem segir að bænhús sé niðri.

Functions, occupations and activities

Mandates/sources of authority

Vakursstaðir koma fyrst fyrir í Auðunarmáldaga frá 1318 þar sem segir að jörðin greiði tíund til Spákonufellskirkju og þar eigi heimilismenn leg í kirkjugarði. Vakursstaðir koma aftur fyrir í Testamentisbréfi frá 1431. Jörðin er komin í eigu Þingeyrarklausturs 1525. Bænhús var á Vakursstöðum og er þess fyrst getið kirknatali frá árinu 1461 þar sem segir að bænhús sé niðri.

Árið 1703 bjuggu fimm manns á Vakursstöðum en þegar flest var til heimilis 1890 voru þar 13 og var stundum tvíbýlt. Vakursstaðir fóru í eyði 1936 og voru síðustu ábúendur Frímann Lárusson og Þóra Frímannsdóttir.

Í jarðabók frá 1708 segir: „Túninu grandar lækur, sem ber grjót og sand á völlinn til stórskaða. Engjar litlar og valla teljandi.“

Lýsing á ábúð og ástandi Þingeyraklausturs umboðsjarða sumarið 1881: „Ábúandi Kristmundur Þorbergsson. Byggingarbréf frá 1861 áskilur engar sérstakar jarðabætur en þó hefir þessi ábúandi sléttað í túni töluvert, sem og hirt það að öðru leyti ágætlega. Hús jarðarinnar eru í góðu ásigkomulagi og vel umgengin eins og öll ábúð á jörð þessari er mjög hirðu- og þrifaleg.

Internal structures/genealogy

<1901 og 1910> Jón Jónatansson 24. apríl 1861 - 24. maí 1926. Bóndi í Höfðahólum og á Vakursstöðum í Hallárdal. Kona hans; Guðbjörg Kristín Sigvaldadóttir 1. des. 1861 - 14. ágúst 1917. Var á Sölfabakka, Höskuldsstaðasókn, Hún. 1870. Vinnukona á Kötlustöðum, Undirfellssókn, Hún. 1880.

<1920> Guðlaugur Guðmundsson 14. sept. 1870 - 6. feb. 1951. Var á Vakursstöðum, Hofssókn, A-Hún. 1930. Verkamaður á Hnappsstöðum og bóndi á Sæunnarstöðum í Vindhælishr., A-Hún. Kona hans; Arnbjörg Þorsteinsdóttir 25. júlí 1872 - 13. nóv. 1963. Var á Vakursstöðum, Hofssókn, A-Hún. 1930. Var í Sævarlandi, Höfðahr., A-Hún. 1957.

1936- Frímann Lárusson 10. júlí 1886 - 24. júní 1942. Sjómaður í Skagastrandarkaupstað 1930. Bóndi á Vakursstöðum. Kona hans; Þóra Frímannsdóttir 24. júní 1890 - 15. mars 1975. Húsfreyja í Skagastrandarkaupstað 1930. Húsfreyja á Vakursstöðum. Var í Rjúpnafelli, Höfðahr., A-Hún. 1957. Síðast bús. í Hafnarfirði.

General context

Á túnakorti frá 1920 er bær og fjós vestast í túni. Í fasteignamati frá 1916-18 er eftirfarandi lýsing: „Bæjarhús og peningshús lítil og mjög óstæðileg torfhús. Peningshúsin rúma: 2 kýr, 50-60 sauðfjár og 4 hross.” „ Á túnakorti frá 1920 er bær og fjós vestast í túni. Í fasteignamati frá 1916-18 er eftirfarandi lýsing: „Bæjarhús og peningshús lítil og mjög óstæðileg torfhús. Peningshúsin rúma: 2 kýr, 50-60 sauðfjár og 4 hross.”

Vestan við bæjarstæðið á Vakursstöðum suður undir svonefndri Bæjarskriðu (sjá örnefnaskrá Vakursstaða eftir Jón Ól. Benónýsson, eru tóftir sem virka töluvert eldri en tóftirnar á bæjarstæðinu. Garðlag er við þær sem hugsanlega er eldri túngarður og mögulegt er að túnið hafi á einhverjum tíma náð lengra en það gerði í byrjun 20. aldar (samkvæmt túnakorti frá 1920).

Álfagróf er á merkjum Vakursstaða og Vindhælis um 450m vestur af Vakursstaðabæjartóftum. Vestan túnsins er stór skriða, sem heitir Bæjarskriða, og nær hún upp að fjallsrótum. Þar er hætt við snjóflóðum. Ofan úr fjallinu vestan skriðunnar er gildrag, sem heitir Djúpagil. Þar skammt vestur af er vallendismór, talsvert stór, sem heitir Álfagróf (þar má aldrei slá)“ (Ö-Vakursstaðir-2; 1).

Relationships area

Related entity

Vindhælishreppur (1000-2002) (1000-2002)

Identifier of related entity

HAH10007

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Vindhæli / Vindhælisbúð / Vindhælisstofa ((1950))

Identifier of related entity

HAH00609

Category of relationship

associative

Dates of relationship

22.5.1890

Description of relationship

Sameiginleg landamörk

Related entity

Áslaug Guðlaugsdóttir (1913-1991) frá Vakurstöðum (25.11.1913 - 3.5.1991)

Identifier of related entity

HAH03651

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Hallárdalur Vindhælishreppi (874 -)

Identifier of related entity

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Guðmundur Gíslason (1866-1937) Króksseli (12.8.1866 - 1937)

Identifier of related entity

HAH04015

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

vinnumaður þar 1880

Related entity

Sigríður Guðbjörg Kristmundsdóttir (1869-1941) Hafursstöðum og Sigurðarhúsi Hólanesi (8.2.1869 - 15.6.1941)

Identifier of related entity

HAH06744

Category of relationship

associative

Type of relationship

Dates of relationship

Description of relationship

barn þar

Related entity

Sigurður Sigurðsson (1829-1897) Skeggstöðum Svartárdal (3.7.1829 - 2.5.1897)

Identifier of related entity

HAH07472

Category of relationship

hierarchical

Type of relationship

Dates of relationship

Description of relationship

Húsbóndi þar 1860

Access points area

Subject access points

Place access points

Occupations

Control area

Authority record identifier

HAH00685

Institution identifier

IS HAH-Bæ

Rules and/or conventions used

Status

Final

Level of detail

Full

Dates of creation, revision and deletion

GPJ 16.4.2019

Language(s)

  • Icelandic

Script(s)

Sources

Guðmudnur Paul
file:///C:/Users/Notandi/AppData/Local/Microsoft/Windows/INetCache/IE/0IQHZUQN/bsk-2013-143.pdf
Húnaþing II bls 135

Maintenance notes

  • Clipboard

  • Export

  • EAC

Related subjects

Related places