Hjálmar Jónsson (1796-1875) Bólu-Hjálmar

Auðkenni

Tegund einingar

Einstaklingur

Leyfileg nafnaform

Hjálmar Jónsson (1796-1875) Bólu-Hjálmar

Hliðstæð nafnaform

Staðlað form nafns/nafna samkvæmt öðrum reglum

Aðrar nafnmyndir

Auðkenni fyrir stofnanir

Lýsing

Fæðingar- og dánarár

29.9.1796 - 25.7.1875

Saga

Bóndi og skáld í Bólu í Akrahr., Skag. Var á Dagverðareyri í Glæsibæjarsókn, Eyj. 1801. Nefndi sig Bólu-Hjálmar.

Hjálmar Jónsson, betur þekktur sem Bólu-Hjálmar, (fæddur á Hallandi í Eyjafirði 29. september 1796, dáinn í Brekkuhúsum[1] skammt frá Víðimýri í Skagafirði 25. júlí 1875) var bóndi og ljóðskáld.

Móðir Hjálmars, Marsibil Semingsdóttir, var heimilislaus þegar hún eignaðist hann, kom að kvöldi dags að Hallandi á Svalbarðsströnd og tók léttasótt um nóttina. Daginn eftir fór vinnukona á Hallandi, Margrét að nafni, með barnið áleiðis til hreppstjórans og bar það í poka. Hún kom við á Dálksstöðum og húsmóðirin þar, ekkja að nafni Sigríður Jónsdóttir, fann svo til með drengnum að hún tók hann í fóstur og ól hann upp til átta ára aldurs. Þá fór hann til föður síns, Jóns Benediktssonar, og ólst þar upp.

Hjálmar flutti að Silfrastöðum í Skagafirði 1820 og kynntist þá konu sinni, Guðnýju Ólafsdóttur á Uppsölum, en mæður þeirra voru systur. Þau bjuggu fyrst á Bakka í Öxnadal en fluttu svo aftur til Skagafjarðar og bjuggu fyrst á Nýjabæ í Austurdal í fimm ár. Árið 1829 fluttu þau að Bólu (Bólstaðargerði) í Blönduhlíð, hjáleigu frá Uppsölum og við þann bæ var Hjálmar jafnan kenndur. Hjálmar var ekki vinsæll í sveitinni og þegar nágrönnunum þótti fé heimtast illa féll grunur á hann og gerðu hreppstjórar þjófaleit hjá þeim hjónum 1838. Þau voru sýknuð af ákærum um sauðaþjófnað ári síðar en hröktust burt frá Bólu. Sauðaþjófnaður var einhver alvarlegasti glæpur bændasamfélagsins og féll Hjálmari kæran mjög þungt.

Guðný dó 1845 og eftir það var Hjálmar í húsmennsku, lengst af í Minni-Akragerði í Blönduhlíð og síðar í Grundargerði þar rétt hjá. Hann bjó við heldur þröngan kost og átti oft í erjum við nágranna sína og orti um þá. Hjálmar var listfengur og oddhagur og hafa varðveist eftir hann fagurlega útskornir gripir. Hann var og fljúgandi hagorður og myndvís í skáldskap sínum. Í ljóðum hans gætir gjarnan biturleika vegna slæmra kjara og ekki vandar hann samferðamönnum sínum alltaf kveðjurnar.

Staðir

Réttindi

Starfssvið

Lagaheimild

Bólu-Hjálmar gerðist ágætlega sjálfmenntaður, einkum á forn fræði. Hann var rímnaskáld að hefðbundnum sið en kvað einnig minnisverð og hvassyrt kvæði um samtíð sína og eigin ævi. Frægust eru þar „Þjóðfundarsöngur 1851“ og „Umkvörtun“, þar sem hann kvað um heimasveit sína, Akrahrepp í Skagafirði, og hóf kvæðið með þessu erindi:

Eftir fimmtíu ára dvöl

í Akrahrepp, ég má nú deyja
úr sulti, nakleika, kröm og kvöl.
Kvein mitt ei heyrist, skal því þegja.

Félagsbræður ei finnast þar,
af frjálsum manngæðum lítið eiga,
eru því flestir aumingjar,
en illgjarnir þeir sem betur mega.

Innri uppbygging/ættfræði

Almennt samhengi

Tengdar einingar

Tengd eining

Lárus Erlendsson (1834-1934) Holtastaðakoti og Blönduósi (2.2.1834 - 22.11.1934)

Identifier of related entity

HAH06578

Flokkur tengsla

fjölskylda

Dagsetning tengsla

1856

Lýsing á tengslum

Tengd eining

Sigríður Hjálmarsdóttir (1834-1908) Holtastaðakoti (21.1.1834 - 25.2.1908)

Identifier of related entity

HAH06745

Flokkur tengsla

fjölskylda

Type of relationship

Sigríður Hjálmarsdóttir (1834-1908) Holtastaðakoti

er barn

Hjálmar Jónsson (1796-1875) Bólu-Hjálmar

Dagsetning tengsla

1834

Lýsing á tengslum

Tengd eining

Lárus Lárusson (1870-1944) frá Fremstagili (27.8.1870 - 4.10.1944)

Identifier of related entity

HAH07409

Flokkur tengsla

fjölskylda

Type of relationship

Lárus Lárusson (1870-1944) frá Fremstagili

er barnabarn

Hjálmar Jónsson (1796-1875) Bólu-Hjálmar

Dagsetning tengsla

1870

Lýsing á tengslum

Access points area

Efnisorð

Staðir

Occupations

Stjórnsvæði

Authority record identifier

HAH06950

Kennimark stofnunar

IS HAH

Reglur eða aðferð sem stuðst er við

Staða

Loka

Skráningarstaða

Hluti

Skráningardagsetning

GPJ skráning 6.5.2020

Tungumál

  • íslenska

Leturgerð(ir)

Athugasemdir um breytingar

  • Clipboard

  • Flytja út

  • EAC

Related subjects

Tengdir staðir