Identity area
Type of entity
Person
Authorized form of name
Jörundur Brynjólfsson (1884-1979)
Parallel form(s) of name
- Jörundur Brynjólfsson (1884-1979) þingmaður Sunnlendinga
Standardized form(s) of name according to other rules
Other form(s) of name
Identifiers for corporate bodies
Description area
Dates of existence
21.2.1884 - 3.12.1979
History
Fósturbarn á Geithellnum, Hofssókn, S-Múl. 1890. Vinnumaður í Krossbæjargerði, Bjarnanessókn, A-Skaft. 1901. Var í Reykjavík 1910. Bóndi og alþingismaður í Skálholti, Skálholtssókn, Árn. 1930. Bóndi og alþingismaður í Múla í Biskupstungum, í Skálholti og Kaldaðarnesi í Flóa. Skírður Jörgen.
Á æskuárum naut hann eigi skólakennslu, heldur heimilisfræðslu að hætti þeirra tíma. Fram til tvítugs dvaldist hann eystra og stundaði almenn sveitastörf og róðra.
Á því tímabili, sem Jörundur Brynjólfsson var kennari í Reykjavík, voru umbrot í þjóðmálabaráttu Íslendinga. Í frelsismálum þjóðarinnar fylgdi hann Sjálfstfl., sem þá var. En nýir straumar komu til. Árið 1916 ákváðu samtök verkamanna í Reykjavík framboð við bæjarstjórnarkosningar. Jörundur Brynjólfsson fylgdi þeim samtökum að málum, var í kjöri af þeirra hálfu og hlaut sæti í bæjarstjórn. Sama haust var kosið til Alþingis.
Places
Starmýri í Álftarfirði eystra: Reykjavík: Múli í Biskupstungum: Kálfhagi í Sandvíkurhrepp:
Legal status
Búfræðingur frá Hvanneyri 1906: Kennarapróf 1909:
Functions, occupations and activities
barnaskólann í Reykjavík og hélt því starfi til vors 1919, en var á því tímabili við nám í kennaraháskólanum í Kaupmannahöfn í 10 mánuði 1911–1912. Haustið 1916 var kosið til Alþingis. Jörundur var í framboði fyrir hinn nýstofnaða Alþýðuflokk, náði kosningu og var fyrsti þm. Alþfl. Sat hann þá á Alþingi til 1919. gerðist bóndi í Múla í Biskupstungum. Þar bjó hann til vors 1922, síðan í Skálholti 1922–1948 og loks í Kaldaðarnesi 1948–1963. Hann bjó stórbúi á höfuðbólum, víkingur að störfum, gestrisinn og greiðasamur.
Árnesingar völdu hann til forustu. Hann var í kjöri fyrir Framsóknarflokkinn í Árnessýslu við alþingiskosningarnar 1923, hlaut kosningu og var síðan þingmaður Árnesinga óslitið til 1956. Sat hann á 45 þingum alls. Forseti neðri deildar Alþingis var hann 1931–1942 og 1943–1945 og forseti sameinaðs þings 1953–1956. Hann var kjörinn til ýmissa nefndarstarfa utan Alþingis. Í Norðurlandaráði átti hann sæti 1953. Hann var yfirskoðunarmaður landsreikninga og síðar ríkisreikninga 1917–1925 og 1937–1963.
Mandates/sources of authority
Á kennaraárunum samdi hann ásamt Steingrími Arasyni reikningsbók, sem lengi var notuð við alþýðufræðslu. Þeir félagar gáfu einnig út mánaðarblaðið Unga Ísland.
Internal structures/genealogy
Foreldrar hans voru Brynjólfur bóndi þar Jónsson og kona hans Guðleif Guðmundsdóttir.
General context
Relationships area
Access points area
Subject access points
Place access points
Occupations
Control area
Authority record identifier
Institution identifier
IS HAH
Rules and/or conventions used
Status
Final
Level of detail
Full
Dates of creation, revision and deletion
GPJ 29.6.2017
Language(s)
- Icelandic
Script(s)
Sources
Alþingi